Dünya var olduğu günden beri özellikle ekonomik faaliyetlerde düzeni sağlamak adına çeşitli takvimler oluşturulmuş ve kullanılmıştır. Ay yılı esaslı ve güneş yılı esaslı olan takvimler bu kullanılan takvimlerden sadece bir kaçıdır. Birçoğumuz güneş ve ay takvimi tabirlerini duyuyoruz ancak olayın detaylarına inmek gerektiği zaman pek bilgi sahibi değiliz. Bu nedenden dolayı sizlere ilgili takvimler olan ay yılı esaslı ve güneş yılı esaslı takvimler hakkında özet bilgiler vereceğiz.
Güneş yılı esaslı ve ay yılı esaslı takvimler arasındaki ayrımı daha da iyi anlayabilmek adına güneş yılı esaslı ve ay yılı esaslı kullanılan takvimleri okurlarımızı bu konu hakkında bilgilendirmek adına derinlemesine bir şekilde inceledik ve elde ettiğimiz bilgileri sizlerle paylaşmaya karar verdik. Çağın gereklerine uygun olarak kullanılan bu takvimler arasında yer alan güneş takvimi günümüzde de kullanılmaktadır. Ay yılı esaslı olan takvim İslam ülkelerinde zamanında yaygın bir şekilde kullanılmıştır.
Ay Takvimi
Ay takvimi, evrenin güneş çevresindeki hareketleri yerine ay’ın tam devrelerini esas alan takvim olarak karşımıza çıkmaktadır. Mevsim yılı diye tabir edilen bir güneş yılında 12.37 sinodik ay yer alır, kısaca ay yılı daha çabuk sonlanır. Bu yüzden ay takvimlerini güneş takvimine çevirirken muayyen bir sürenin hesaplanıp ilave edilmesi gereklidir. Gerekli eklemeler yapılmayacak olunursa hesaplamaların yanlış sonuçlar vereceğine emin olabilirsiniz.
Ay Takviminin Tarihçesi
Sümerler muhtemelen ayın evreleri hesaba katılarak oluşturulmuş olan bir takvimi kullanan ilk uygarlıktır. Sümer Babil ayları yeni ay’ın göründüğü gün başlamaktaydı. Hükümdarlık astronomları mevsim hataları belirgin duruma ulaştığında takvimde lüzumlu değişiklikleri yapıyorlardı. MÖ.380 dolaylarında ay takvimlerine durağan değişiklikler dahil edildi. 7 artık ay, 19 senelik periyotlarda senelere ilave ediliyordu. Daha sonrasında yunan astronomlar da ay yılını güneş yılına uyarlayan muhtelif değişiklikler ortaya koydular. Roma cumhuriyet takvimi, muhtemelen yunan ay takvimini esas almıştı. Çağımızda birtakım dini topluluklar ay takvimlerini aktif bir şekilde kullanmaya devam etmektedirler. Mesela Yahudi takvimi, milattan 3760 sene 3 ay evvel başlar. Yahudi senesi sonbaharda başlar. Aylar 29 ya da 30 gündür. Bundan sonra sene ve aylarla güneş takvimine uyarlanmaktadır. Bir öteki ay takvimi, İslam peygamberi h.z Muhammed’in MS 622 senesinde Mekke’den Medine’ye hicretini temel alan hicri takvimdir. Bu takvimi güneş senesine uydurmak adına herhangi bir ayar yapılmaz.
Güneş Takvimi
Güneş takvimi, evrenin güneş’e göre dönme ekseninin açısını esas alan bir takvim çeşididir ve dünya genelinde en çok kullanılan takvimlerin güneş yılı esaslı takvimler oldukları bilinmektedir. Günümüzde ülkemizde de kullanılan takvim güneş yılı esaslı bir takvimdir.
Yıldızlara Göre Güneş Takvimleri
Şayet yeryüzünün konumunu durağan yıldızlara göre hesaplanır, sonrasında güneş her hangi bir Zodyak takımyıldızının yakınında yer aldığı süre belirlenir. Bu şekil takvimlere yıldızlara göre güneş takvimi denilmektedir. Yıldızlarla alakalı takvimin senesi yaklaşık olarak bir takvim senesi kabul edilir. Hint güneş takvimi yıldızlara göre güneş takvimine bir misaldir. Çoğu zaman 365 gün uzunluğundadır ama şimdi ve daha sonrasında ekstra bir gün ile artık sene meydana gelir.
