Sel Nedir, Nasıl Oluşur?

0
19827
görüntülenme
Sel Nedir, Nasıl Oluşur?
Sel Nedir, Nasıl Oluşur?

Bir bölgede yeryüzünü belirli bir süre için tamamen veya kısmen su altında bırakan su akıntılarına sel denir. Sel olayı, ani ve fazla miktardaki yağış veya kar erimesi sonucu gerçekleşir. Ender de olsa gölet ve baraj setlerinin yıkılması sonucunda da sel olayı yaşanır.

Akarsu yataklarının ya da göl alanlarında kapasitenin üzerinde su birikmesi olayına ise taşkın denir.

Sel ve taşkınlar sonucunda can ve mal kayıpları gerçekleşebilmektedir. Zemindeki tabakaların geçirimsiz olması, bitki örtüsünün olmaması ya da cılız olması, akarsuyun akacağı doğrultudaki dere yataklarının tıkalı olması seli oluşturan başlıca etmenlerdir.

Yeryüzünde depremden sonra en fazla can ve mal kaybına neden olan afet sel ve taşkınlardır. Sel olayı meskenlerin su altında kalmasına, insanların boğularak ve sürüklenerek yaşamlarını yitirmesine, bazı malların sürüklenerek tahrip olmasına neden olur. Tarım alanlarının gereksiz materyallerle kaplanması, kanalizasyon sularıyla içme sularının karışması, sonucunda salgın hastalıkların başgöstermesi selin başlıca etkileridir.

Yeryüzünde sel olaylarının en çok görüldüğü yerler Güneydoğu Asya, Rusya, Avrupa, Kuzey Amerika’nın doğusu ve güneyi, Afrika ve Güney Amerika’da savan iklim bölgeleridir. 2013 yılında selden en çok etkilenen ülkeler ise Nijer, Nijerya, Yemen, Laos, Rusya, Filipinler, Sudan, Myanmar, Meksika, Pakistan ve Hindistan’dır.

Sel ve taşkınlarda meydana gelecek can ve mal kaybını azaltmak için bazı önlemler alınabilmektedir. Erken uyarı sistemlerinin oluşturulması, bu önlemlerin başında gelmektedir. Dere yataklarına yerleşim birimi kurulmaması sağlanmalı, dere önlerinin tıkanmasına neden olabilecek atıklar temizlenmelidir. Bitki örtüsünün korunması ve ağaçlandırma çalışmaları da seli önleyen etmenlerdir. Yamaçlarda teraslar yapılması, suyun akış hızını azalttığı için can ve mal kayıplarını da azaltır. Sel ve taşkın sırasında fazla suların kanallarla daha önce oluşturulmuş gölet çanaklarına yönlendirilmesi de sel ve taşkının zararlarını azaltacak önlemlerdendir.

  Son Yüzyılda Meydana Gelen En Şiddetli Depremler

Ani sel sırasında yüksek bir yere çıkılmalı, çukur yerler ve su yataklarından uzak durulmalıdır. Araçta bulunuluyorsa suyla kaplı yollardan geçilmemelidir.

Paylaş

YORUM YAP

Please enter your comment!
Please enter your name here