Suda çözündüğünde hidrojen iyonu (H+) veren bileşiklere asit, hidroksit iyonu (OH–) veren bileşiklere baz denir. H2SO4 (sülfürik asit) ve HCl (hidroklorik asit) asite, NaOH (sodyum hidroksit) ve KOH (potasyum hidroksit) baza örnektir.
Bir çözeltinin ne kadar asidik ya da bazik olduğunu içeriğindeki serbest H+ iyon derişimi belirler. Bir çözeltinin H+ iyon derişimi pH değeri ile ifade edilir. pH’ı 7 olan bir çözelti nötr olup H+ ve OH– iyonlarının yoğunluğu birbirine eşittir. pH’ı 7’den küçük olan çözelti asidik, pH’ı 7’den büyük olan çözelti baziktir. Asitler vebazlar organik veya inorganik yapılı olabilir. Yorgunluk esnasında kaslarda oluşan laktik asit organik aside, nükleik asitlerin yapısına katılan; adenin, guanin, sitozin, timin ve urasil organik baza örnek olarak verilebilir.
Kan, lenf, doku sıvısı gibi birçok biyolojik sıvının pH’ı 6 ile 8 arasında değişir. İnsan kanının optimum (ideal) pH’ı 7,4’tür. Kanın pH’ı 7’ye düşer ya da 7,8’e çıkarsa insan birkaç dakikadan fazla hayatta kalamaz. Kan ve diğer vücut sıvılarının pH’ını kararlı tutan ve homeostazisini sağlayan tampon çözeltiler vardır. Mide sıvısı çok asidik olup pH’ı 2 civarında iken ince bağırsakta pH 8-9 civarındadır. Bu farklı pH dereceleri farklı enzimlerin çalışabilmesi için gereklidir. pH değişiklikleri enzimlerin yapısını bozar. Derinin pH’ındaki değişimler egzama, sedef ve sa çdökülmesi gibi sorunlara yol açarken ağzın pH’ının düşmesi dişlerin çürümesine sebep olur. Çok asitli yiyecekleri tüketmek gastrit, ülser gibi sağlık sorunlarına yol açar. Günlük hayatta kullanılan birçok madde ve besin farklı pH derecelerine sahiptir.
Birçok canlının yaşam ortamı olan su ve topraktaki ani pH değişimleri canlıları olumsuz etkiler, organizmaların yok olmasına dolayısıyla biyoçeşitlilikte azalmaya neden olur. Asit yağmurları, su ve toprağın pH’ını düşürür, bu durumda organizmalar zarar görür, doğada madde döngüsü aksar ve ekolojik denge bozulur.
Yazı için teşekkürler.
Elinize sağlık çok işime yaradı.