NATO’ya bağlı Batı Avrupa Birliği’nin kurulması sonucunda Avrupa’da ortaya çıkan savaş tehlikesine karşı SSCB ile Doğu Avrupa’daki müttefiklerinin imzaladığı 14 Mayıs 1955 tarihli Varşova Antlaşması ile kurulmuştur. Pakt’ın kuruluş süreci incelendiğinde NATO’ya benzer özellikler taşıdığı görülür. Üyelerden herhangi birine askerî bir saldırı olduğunda saldırıya uğrayan devlete, diğer üye devletler yardım etmek zorundadır. Bu antlaşmada üye devletlerin güvenliğini korumak, temel amaçtır.
SSCB’nin çökmesinin ardından Varşova Paktı, 1 Temmuz 1991’de ortadan kalkmıştır.