Coğrafya Nedir?

Coğrafya, insanlar ve yer (mekân) ile bunlar arasındaki ilişkiyi neden-sonuç ve dağılış ilkesine bağlı olarak inceleyen ve sorgulayan bir bilim dalıdır. Coğrafya kelimesi tam anlamıyla “toprak yazımı” anlamına gelir.

Coğrafya Tarihi

Coğrafya terimi, yalnızca etrafındaki yerlerin detaylı haritalarını ve hesaplarını oluşturmakla kalmayıp aynı zamanda insan ve doğa kalıplarının yeryüzünde bir yerden başka yere nasıl değiştiğini aydınlatan eski Yunanlılar tarafından oluşturulmuştur.

Coğrafyanın yeni tarihi bir bölümü, Avrupa Rönesans’ıyla çakışan Keşif Çağında açıldı. Avrupa dünyasında coğrafyada taze bir ilgi oluştu. Gezgin tüccar Marco Polo, bu yeni “Arama Çağı” nın başını çekti. Çin ve Hindistan gibi Asya’nın zengin medeniyetleri ile ticari ilişkiler kurmak için ticari çıkarlar bu dönemde seyahat etmenin başlıca nedeni oldu. Avrupalılar, yeni toprakları, benzersiz kültürleri ve doğal harikaları keşfederek her yönden ilerledi. Ayrıca, Yeni Arazileri Arama Çağı’nın ikinci yarısına doğru sömürgeleştirmeye başladılar. Coğrafyanın insan uygarlığının geleceğini şekillendirdiği muazzam potansiyeli kabul edildi ve 18. yüzyılda coğrafya üniversite düzeyinde bir ders olarak tanıtıldı. Coğrafik bilgiye dayalı olarak, insan toplumu dünyanın her yerinde gelişen doğa ve insan medeniyetlerinin yarattığı zorlukların üstesinden gelmek için yeni yollar ve araçlar keşfetti.

Fiziksel Coğrafya

Fiziksel coğrafya, dünyadaki doğal özellikler ve fenomenleri (veya süreçleri) kapsayan coğrafyanın dalları olarak tanımlanır.

• Jeomorfoloji: Jeomorfoloji, dünya üzerindeki topografik ve batimetrik özelliklerin incelenmesini içerir. Bilim, Dünya üzerindeki yeryüzü şekilleri ile ilgili çeşitli yönlerini, tarihleri ​​ve dinamikleri gibi aydınlatmaya yardım eder. Jeomorfoloji, ayrıca, Dünya’nın fiziksel özelliklerinde gelecekteki değişimleri öngörmeye çalışır.
• Buzuloji: Fiziksel coğrafyanın bu alanı, buzulların dinamiklerini ve gezegenin çevre üzerindeki etkilerini inceler. Bu nedenle buzullar, dağ buzulları ve kıtasal buzullar da dahil olmak üzere kriyosferin çalışmasını içerir. Buzul jeolojisi, kar hidrolojisi vb.. buzul çalışmaların bazı alt alanlarıdır.
• Oşinografi: Oseonografya, oşinografi ya da okyanus bilimi; okyanusları ve denizleri inceleyen bilim dalıdır. Jeolojik oşinografi (okyanus tabanının, dağlarının, volkanın vb. Jeolojik yönlerinin incelenmesi), biyolojik oşinografi (deniz yaşamı ve okyanus ekosistemlerinin incelenmesi), kimyasal oşinografi (kimyasal bileşimin incelenmesi) deniz suları ve deniz canlıları üzerindeki etkileri), fiziki oşinografi (dalgalar, akımlar gibi okyanusal hareketlerin incelenmesi)
• Hidroloji: Hidroloji, yeryüzünün su kaynaklarının özelliklerini ve araziye bağlı olarak suyun hareket dinamiklerini incelemektedir. Gezegen üzerindeki akarsular, göller, buzullar ve yeraltı sularının çalışmasını kapsar. Hidrolojik çevrim biçiminde, suyun bir kaynaktan diğerine, su yüzeyinde, üstünde ve altında suyun kesintisiz hareketi üzerinde çalışılmaktadır.
• Pedoloji: Toprak biliminin bir dalı olan pedoloji, dünya yüzeyinde doğal ortamlarındaki farklı toprak tiplerinin incelenmesini içerir. Bu çalışma alanı, toprak oluşumu (pedogenez), toprak yapısı, toprak dokusu, sınıflandırma vb. konularında bilgi toplamaya yardımcı olur.
• Biyocoğrafya: Vazgeçilmez bir fiziki coğrafya alanı olan biyocoğrafya, dünyadaki türlerin coğrafi alanda nasıl dağıldığının incelenmesidir. Ayrıca türlerin jeolojik zaman aralıklarındaki dağılımı ile ilgilidir. Her bir coğrafi alanın kendi benzersiz ekosistemi vardır ve biyocoğrafya, bu ekosistemleri fiziksel coğrafi özelliklerle ilişkili olarak araştırmaktadır. Zoocoğrafya (hayvanların coğrafi dağılımı), fitocoğrafya (bitkilerin coğrafi dağılımı), ada biyocoğrafyası (izole edilmiş ekosistemleri etkileyen faktörlerin incelenmesi) gibi biyocoğrafyanın farklı dalları mevcuttur.
• Paleocoğrafya: Fiziksel coğrafyanın bu dalı, Dünya’nın jeolojik tarihinde çeşitli zaman noktalarındaki coğrafi özellikleri inceler. Paleomanyetizma ve fosil kayıtlarını inceleyerek belirlenen kıta pozisyonları ve plak tektoniği hakkında coğrafyacıların bilgi edinmesine yardımcı olur.
• Klimatoloji: İklim biliminin bilimsel çalışması, günümüz dünyasında coğrafi çalışmalarda önemli bir alandır. Mekânların mikro veya yerel iklimlerine ve ayrıca makro veya küresel iklim ile ilgili tüm yönlerini inceler. Aynı zamanda, insan toplumunun iklim üzerindeki etkisinin incelenmesini de içerir.
• Meteoroloji: Bu fiziki coğrafya alanı, bir yerin hava durumunun incelenmesini ve havayı etkileyen atmosferik süreçler ve olayları kapsamaktadır
• Çevresel coğrafya: Bütünleşik coğrafya olarak da bilinen bu fiziki coğrafya alanı, insanlar (bireyler veya toplum) ile doğal çevreler arasındaki etkileşimi araştırır. Çevresel coğrafya, insan coğrafyası ve fiziki coğrafya arasındaki köprü boşluğudur ve fiziksel coğrafya ve insan coğrafyasının birden fazla alanının birleşimi olarak ele alınabilir.
• Kıyı coğrafyası: Kıyı coğrafyası, fiziki coğrafyada uzmanlaşmış bir diğer alan olup insan coğrafyası üzerinde de çalışmayı gerektirir. Sahil arazisi ile deniz arasındaki dinamik arayüzü incelemektedir. Kıyı görünümünü şekillendiren fiziksel süreçler ve peyzaj değişikliklerinin tetiklenmesindeki deniz etkileri kıyı coğrafyası çalışmalarına dahil edilmiştir. Çalışma aynı zamanda kıyı bölgelerindeki insan sakinlerinin kıyı alanlarını ve ekosistemlerini nasıl etkilediğini anlamayı da içeriyor.
• Kuvaterner Bilimi: Bu, son derece uzmanlaşmış bir fiziki coğrafyadır ve Dünya üzerindeki Kuvaterner döneminin çalışması ile ilgilidir (Dünya’nın son 2.6 milyon yılını kapsayan coğrafi tarihi). Bu, coğrafyacıların gezegenin yakın geçmişinde geçirmiş olduğu çevresel değişiklikler hakkında bilgi almalarını sağlar. Bu bilgi, daha sonra, Dünya’nın ortamındaki gelecekteki değişiklikleri tahmin etmek için bir araç olarak kullanılır.
• Jeomanyetik: Jeomanyetik, coğrafyanın teknik bir branşı olup, dünya yüzeyiyle ilgili verilerin toplanmasını, verilerin analizini, yorumlanmasını ve depolanmasını içerir.

İnsan Coğrafyası

İnsan coğrafyası, coğrafyanın insan toplumunun dünya yüzeyinden ve çevreden nasıl etkilendiğini ve antropolojik faaliyetlerin gezegeni nasıl etkilediğini inceleyen bir dalıdır. İnsan coğrafyası, gezegenin en gelişmiş canlısı olan insanlar ile çevrenin ilişkisini incelemektedir.

• Nüfus coğrafyası: İnsan coğrafyasının bir bölümü olan nüfus coğrafyası, bir yerin doğasının insan nüfusunun dağılımı, büyümesi, kompozisyonu ve göçünü nasıl belirlediğini incelemektedir.
• Tarihi coğrafya: Tarihi coğrafya coğrafi olayların zamanla nasıl değiştiğini açıklar. İnsan coğrafyasının bir alt alanı olarak ele alınsa da fiziksel coğrafyanın bazı yönlerine odaklanmaktadır. Tarih coğrafyası, Dünya üzerindeki bir yerin veya bölgenin neden, nasıl ve ne zaman değiştiğini ve bu tür değişikliklerin insan toplumu üzerindeki etkisini anlamaya çalışır.
• Kültür coğrafyası: Kültür coğrafyası, kültürel ürünlerin ve normların yerini ve yerini nasıl ve neden değiştiğini araştırır. Böylece din, dil, geçim, siyaset vb. insanlık kültürlerinin mekânsal çeşitlilikleri üzerinde durur. Din coğrafyası, dil coğrafyası vb. kültür coğrafyasının alt alanlarından bazılarıdır.
• Ekonomik coğrafya: İnsan coğrafyasının hayati bir yönü olan ekonomik coğrafya, insan ekonomik faaliyetlerinin coğrafi mekan ve mekanda nasıl yerleştirildiğini, dağıtıldığını ve organize edildiğini incelemeyi kapsar. Pazarlama ve ulaşım coğrafyası ekonomik coğrafyanın alt alanları olarak ele alınabilir.
• Siyasi coğrafya: Beşeri coğrafyanın bu önemli alanı, dünya ülkelerinin siyasi sınırları ve arazilerin bölünmesi ve ülkeler arasındaki kaynaklarını ele almaktadır. Aynı zamanda uzamsal yapıların siyasi işlevleri nasıl etkilediği ve bunun tersi de ele alınmaktadır. Askeri coğrafya, seçim coğrafyası, jeopolitik, siyasi coğrafyanın alt alanlarından bazılarıdır.
• Sağlık coğrafyası: İnsan coğrafyasının bir alt dalı olan sağlık coğrafyası, coğrafi konumun ve insanların sağlığı üzerindeki etkisi üzerine yoğunlaşmaktadır. Toplumun ve mekanın sağlık ve hastalık üzerindeki etkisini kapsayan kapsamlı bir bakış açısıyla insan sağlığına yaklaşma eğilimindedir.
• Gelişim coğrafyası: İnsan coğrafyasının bu kolu, dünya insanının yaşam kalitesini ve yaşam standardını araştırır ve bu standartların yeri ve mekanda nasıl ve neden değiştiğini anlamaya çalışır.
• Yerleşim coğrafyası: Yerleşim coğrafyası, insanların yerleşim yerlerini kapsayan yeryüzü yüzeyini keşfetmeye çalışır. Kentsel ve kırsal yerleşim yerleri, ekonomik yapı, altyapı vb. Alan ve zamanla ilişkili insan yerleşim kalıplarının dinamikleri üzerinde yapılan bir çalışmadır.
• Hayvan coğrafyası: Hayvan coğrafyası, fiziki coğrafyanın çevresel coğrafyası dalıyla yakından ilişkili insan coğrafyasının bir alt alanı olarak düşünülebilir. Bu, Dünya üzerindeki hayvanların hayat dünyalarını ve insanlar ile diğer hayvanlar arasındaki karşılıklı bağımlılıkları kapsar.