Ozon, üç oksijen atomunun kovalent bağ ile birleşmesinden oluşan bir gazdır. Kimyasal formülü O3 olan ozon; oksitleme gücü yüksek, renksiz, solunum yollarını tahrip gücü çok yüksek ve ağır kokulu bir gazdır. Güneş’ten gelen yüksek enerjili ultraviyole radyasyonunun etkisiyle atmosferde oksijen molekülü (O2 ) parçalanarak serbest oksijen atomu (O) hâline dönüşmektedir. Daha sonra bu serbest hâldeki oksijen atomları yine ultraviyole ışınların etkisiyle oksijen molekülüyle (O2 ) birleşerek ozon molekülünü (O3 ) oluşturmaktadır. Atmosferde bulunan ozonun yaklaşık %10’u troposfer katmanının üst kısmında, %90’ı ise stratosferin alt kısımlarında bulunur. Bu nedenle atmosferin yaklaşık 20 ile 25. km’leri arasında ozon gazının yoğun olarak bulunduğu bu alana “ozon tabakası” denilmektedir. Ozon tabakası Güneş’ten gelen zararlı ultraviyole radyasyonu tutması nedeniyle hayati önem taşır.
Ozon gazı, motorlu araçların egzozları, enerji santralleri ve endüstriyel faaliyetler gibi insan kaynaklı faaliyetlerden de oluşmaktadır. Troposferde bulunduğu için “troposferik ozon” olarak adlandırılan bu gaz son derece zararlıdır.
Günlük hayatımızda sıklıkla kullandığımız deodorant, klima ve soğutucuların yanında, sanayide kullanılan kimyasal çözücülerin içinde bulunan CFC (kloroflorokarbon) bileşikleri bu tabakanın incelmesine neden olmaktadır. Ozon tabakasının incelmesine bağlı olarak ozonun yoğunluğu azalmakta ve Güneş ışınlarının zararlı etkileri yeryüzüne daha fazla ulaşmaktadır. Bu nedenle ekosistem zararlı ışınlardan olumsuz etkilenmekte, insanlarda da cilt ve göz hastalıklarında artışlar görülmektedir.
