Edebiyatımızdaki İlkler

Yazar

14 Şubat 2019

533

görüntülenme

Bu makalemizde edebiyatımızdaki ilkleri sizler için bir araya getirdik.

İlk yerli tiyatro eseri	Şinasi / Şair Evlenmesi / 1859
İlk yerli roman	Şemsettin Sami / Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Batılı tekniği uygun ilk roman
İlk çeviri roman	Yusuf Kamil Paşa/ Fenelon’dan Telemak / 1859
İlk köy romanı	Nabizade Nazım / Karabibik
İlk psikolojik roman	Mehmet Rauf / Eylül
İlk gerçekçi (realist) roman	Recaizade Mahmut Ekrem / Araba Sevdası
İlk tasvir ve tahlil ağırlıklı roman	Namık Kemal / İntibah
Yurdumuzda ilk gazete	Zimirini (1824)
İlk resmi Türkçe gazete	Takvim–i Vakayi
İlk yarı resmi gazete	Ceride-i Havadis
İlk tarihi roman	Namık Kemal / Cezmi – A. Mithat / Yeniçeri
İlk özel gazete	Şinasi ile Agah Efendi / Tercüman-ı Ahval
İlk pastoral şiir	A.Hamit Tarhan / Sahra
İlk makaleyi yazan ve noktalama işaretlerine ilk kez kullanan ilk Türk gazeteci	Şinasi
Aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan	A.Hamit Tarhan / Eşber veya Sardanapal
İlk bibliyografya	Keşfü’z Zünun / Katip Çelebi
ilk biyografi	Hoca Dehhani – Selçuklular Şartnamesi
İlk hatıra (anı) kitabı	Babürşah / Babürname
İlk hamse yazarı	Ali Şir Nevai
İlk tezkire	Ali Şir Nevai / Mecalisün Nefais
İlk antolojisi	Ziya Paşa / Harabat
İlk atasözleri kitabı	Şinasi /Durub-i Emsal-ı Osmaniye
İlk hikaye kitabı	A.Mithat Efendi / Letaif-i Rivayet
İlk fıkra yazarı	Ahmet Rasim
İlk Türkçe yazılan ilk kitap	Kutadgu Bilig
İlk siyasetname	Kutadgu Bilig
ilk mensur şiir örneklerini veren	Recaizade Mahmut Ekrem
İlk makale	Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi
İlk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk	Fecr-i Ati
Cumhuriyet sonrası ilk bildiri yayınlayan topluluk	Yedi Meşaleciler
İlk seyahatname	Seydi Ali Reis / Mir’atül Memalik
İlk Edebiyat tarihçimiz	Abdulhalim Memduh Efendi
Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz	Fuat Köprülü
Sahnelenen ilk tiyatro	Namık Kemal / Vatan yahut Silistre
Kafiyeyi şiire serperek klasik nazım şekillerinden farklı ilk örnekleri veren	Tevfik Fikret
Şiirde noktalama işaretlerini ilk kullanan	Tevfik Fikret
Türkçe’nin ilk dil bilgisi kitabı	Süleyman Paşa / Sarf-ı Türki
İlk natüralist eserimizin yazarı	Nabizade Nazım / Zehra
Divan Edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi	Nedim
Şarkı nazım türünü ilk kullanan	Nedim
İlk sözlüğümüz	Kaşgarlı Mahmut / Divan-ı Lügat-it Türk
Matbaada basılan ilk kitabımız	Vankulu Lügatı
İlk Türkçe sözlük	Şemsettin Sami – Kamus-ı Türki
İlk özdeyiş örneklerini veren	Ali Bey / Lehçet’ül Hakayık
İlk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz	Kutadgu Bilig
Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden	Mehmet Emin Yurdakul
Konuşma diliyle yazılmış ilk hikayenin yazarı	Ömer Seyfettin
İlk deneme yazarı	Nurullah Ataç
Edebiyatımızda ilk kafiyesiz şiirini yazan	A. Hamit Tarhan / Validem
İlk köy şiiri	Muallim Naci / Köylü Kızların Şarkısı
İlk Türk destanı	Alp Er Tunga Destanı
Bizde batılı anlamda ilk eleştiriyi yazan	Namık Kemal
Bizde epik tiyatro türünün kurucusu	Haldun Taner
İlk kadın romancımız	Fatma Aliye
Süslü nesrin ilk temsilcisi	Sinan Paşa
Dünyanın en büyük ve ilk Müslüman Türk Destanı	Kırgızların Manas Destanı
Edebiyat kelimesini bizde ilk kullanan	Şinasi
İlk uyarlama tiyatro eserinin yazarı	Ahmet Vefik Paşa
İlk divan şairi	Hoca Dehhani
Hikayede gerçek anlamda ilk kez Anadolu’yu işleyen	Refik Halit Karay
İlk çocuk şiirlerini yazan	Tevfik Fikret / Şermin
Dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı	Genç Kalemler
Hayat hikayesini İngilizce yazan ilk yazarımız	Halide Edip Adıvar
İlk çocuk yayınımız	Eftal ve Mümeyyiz
İlk Çocuk Romanı	Mahmut Yeşari / Bağrı Yanık Ömer
İlk Çocuk Şiir Kitabı	İbrahm Alaattin Gövsa / Çocuk Şiirleri
İlk Çocuk Tiyatromuz	M. Kemal Küçük / Çocuklara Tiyatro Dersi – Gülmeyen Çocuk
İlk edebiyat dergimiz	Hazine-i Evrak
İç monolog tarzında yazılmış ilk roman	Adalet Ağaoğlu / Bir Düğün Gecesi
Post-modern tarzında eser veren ilk yazarımız	Tutunamayanlar / Oğuz Atay
İlk yerli çizgi roman Türk Kahramanı	Köroğlu (1953)
Ülkemizde ilk çocuk çizgi roman türü	Kara Maske (1943)
En uzun ömürlü edebiyat dergisi	Varlık Dergisi (1933)
İlk divan sahibi sanatçımız	Yunus Emre
İlk mizah gazetemiz	Namık Kemal / Diyojen
Serbest vezni kullanan ilk kullanan şair	Nazım Hikmet Ran (1929)
Cumhuriyet dönemi heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri	Yusuf Ziya Ortaç / Binnaz
Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri	A. Hamit Tarhan / Nesteren
Lügat sözlük hakkında yazılan ilk lügat	D. Mehmet Doğan / Bir Lügat Bulamadım
İlk edebi topluluk	Servet-i Fünun
Türk Edebiyatı’nda yayınlanmış ilk öykü kitabı	Emin Nihat Tarlan / Müsameratname
Türk Edebiyatı’nda batıdan yapılan ilk fabl çevirisi	Şinasi
Türk Edebiyatı’nda yazıya geçirilen ilk masallar	Billur Köşk Masalları
Türk masallarını ilk defa derleyen	İ. Kunoş adlı Macar bilim adamı
Türk masallarını ilk defa yayınlayan yabancı ülke	16. Lui dönemi Fransa
Aşık Veysel’i Türk halkına ilk tanıtan	Ahmet Kutsi Tecer
Batılı anlamdaki Türk resmine figür kullanan ilk ressam	Osman Hamdi Bey
Türkiye’nin ilk kadın caz piyanisti	Nilüfer Verdi
İlk Türk filmi	Fuat Uzkınay / ’Ayastefonos’daki Rus Abidesinin Yıkılışı’ (1914)
İlk sesli Türk filmi	Muhsin Ertuğrul / İstanbul Sokaklarında
Yasaklanan ilk film	Metin Erksan / Aşık Veysel’in hayatı
İlk uluslararası ödül	Metin Erksan / Susuz Yaz
İlk renkli Türk filmi	Muhsin Ertuğrul / Halıcı Kız
İlk renkli belgesel film	Ali İpar – İlhan G. Arakon / Bir Şehrin Doğuşu
Köy hayatını anlatan ilk Türk filmi	Lütfi Akad / Beyaz Geceler
İlk sinema gösteriminin yapıldığı yer	Yıldız Sarayı (1896)
İlk kadın seslendirme yönetmeni	Sacide Keskin
Seslendirme işlemi Türkiye’de yapılan ilk film	Muhsin Ertuğrul / Bir Millet Uyanıyor
Basılan ilk küçük hikaye kitabı	S. Sezai / Küçük Şeyler
Bilinen ilk Türk yazar	Yollug Tigin
Türkiye’de çekilen ilk belgesel	Ayastefonos’taki Rus Abidesi’nin yıkılışıdır.(1914)
İlk Edebiyat Tarihi	Abdülhalim Memduh / Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniye
İlk spor dergisi	Sait çelebi / Spor Alemi (1919 – 1921)
Fotoğrafçılık konusunda ilk kitap	Yüzbaşı Hüsnü Efendi / Risale-i Fotoğrafya
Yurdumuzda ilk fotoğrafhane	1845 yılında M.Yana tarafından açıldı.
İlk Güzel Sanatlar Akademisi	Sanayi-i Nefise Mektebi
İlk Heykel	Osman Gazi büstüdür (1914)
İlk heykeltıraş	İhsan Aksoy
İlk Kabare Tiyatrosu	Haldun Taner /Devekuşu Kabare Tiyatrosu (1962)
İlk Marş	Mahmudiye Marşı (1289)
İlk Opera yapıtımız	Ahmet Adnan Saygun / Özsoy (1928)
İlk Kadın sinema oyuncumuz	Bedia Muvahhit – Neyyire Neyir
İlk Kadın tiyatro sanatçımız	Afife Jale
İlk Kadın opera sanatkarımız	Semiha Berksoy