Günlük hayatta insanlar, gerek bazı hastalıklar gerekse fazla kilolar nedeniyle şeker tüketmek istemez. Bunun için kimileri hiçbir şekilde şeker kullanmazken kimileri yapay tatlandırıcılar kullanır.
Yapay tatlandırıcılar aynı miktardaki doğal şekerden daha tatlı fakat enerji içeriği çok daha azdır. Gıda sanayisinde kullanımına izin verilen yapay tatlandırıcılar şunlardır:
- Asesülfam potasyum
- Alitame
- Aspartam
- Siklamat
- Neotame
- Sakarin
- Sukraloz
Bunlardan aspartam, şekerden yaklaşık 180 kat, neotame 13.000 kat, sakarin 300 kat ve sukraloz 600 kat daha tatlıdır. Şekerlemeler, çikolatalar, meyve suları, diyet içecekleri, reçeller, sütlü tatlılar, konser ve bezelyeler, sakızlar, dondurmalar, sporcu içecekleri ve diyabet ürünleri bu tatlandırıcıları içeren bazı gıda ürünleridir.
Asesülfam Potasyum
Çay şekerinden yaklaşık 200 kat daha tatlı olan düşük kalorili bir tatlandırıcıdır. Tatlılarda, unlu gıda ürünlerinde,alkolsüz içeceklerde, şekerlemelerde ve ağız temizlik ürünlerinde kullanılmaktadır. Hızlı çözünür, ısıya karşı dayanıklıdır ve insan vücudunda değişime uğramadan atılır.
Alitame
Dipeptit bağları içeren bir tatlandırıcıdır. Çay şekerinden yaklaşık 2000 kat daha tatlı bir madde olup insan sağlığına bir zararı olmadığı belirtilmektedir. Fakat yine de tüm ülkelerde kullanılan bir madde değildir.
Aspartam
Aspartik asit ile fenilalaninin metil esteridir. 1965 yılında keşfedilen bu madde ile ilgili olarak çelişen araştırma sonuçları bulunmaktadır. Bazı sağlık kuruluşları, yaptıkları araştırma sonuçlarına göre aspartamın kanserojen riskinin olmadığı yönünde açıklama yaparken bazı sağlık kuruluşları bunun tam tersini yani aspartamın kanserojen riskinin olduğunu belirtmektedir. Bunun gibi pek çok araştırma sonuçları çelişki oluşturmaktadır. Bu yüzden bazı otoriteler,yapılan araştırma sonuçlarının geniş bilim çevrelerince kabul edilmedikçe açıklanmaması gerektiğini belirtmektedir.
Aspartamın kabul edilen bir olumsuz etkisi, vücutta parçalanma sısırasında ortaya çıkan fenil alanin maddesinin fenil ketonüri hastaları için zararlı olduğudur. Bu yüzden fenil ketonüri hastalarının aspartam maddesinden uzak durması gerekmektedir.
Sakarin
Ana maddesi benzoik sülfinit olan bir yapay tatlandırıcıdır. İlaçlarda, şekerlemelerde ve diş macunlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Özellikle diyabet rahatsızlığı ve fazla kilo sorunu olan kişilerin genellikle içeceklerinde şeker yerine kullanmayı tercih ettikleri bir maddedir. Herhangi besin değeri olmayan sakarinin kanserojen etkisinin olup olmadığı henüz kanıtlanmış değildir. Fakat bebeğe zararı olabileceği gerekçesiyle hamilelerin kullanması yasaklanmıştır.
Yukarıda da görüldüğü gibi yapay tatlandırıcılarla ilgili farklı kuruluşlarca yapılan araştırmaların sonuçları birbiriyle çelişkilidir. Buna göre yapay tatlandırıcıların kanserojen etkisinin olup olmadığı konusunda bir birliktelik yoktur. Bu yüzden yapay tatlandırıcıları kullanırken tatlandırıcının miktarına ve kullanan kişinin sağlık durumuna dikkat edilmesi olabilecek olumsuz bir etkiyi önlemeye yardımcı olacaktır.
Makale için teşekkür ederim.