Dijital para birimleri veya esas isimleriyle kripto paralar internet ekonomisinin önemli birer ayakları haline geldiler. Bitcoin ve diğer altcoin’lerin geleceği nasıl olacak?
Son altı sene içinde inanılmaz bir tempo yakalayan ve kazanımlarıyla altın, borsa gibi yatırımları net biçimde geride bırakan dijital para ve özellikle de Bitcoin bir kez daha gündemde. Piyasada birbirine benzer ve bir yandan da rakip olan farklı dijital para çözümleri var. Bitcoin dışında Ethereum (ETH), Litecoin (LTC), Zcash (ZEC) gibi çok daha fazla seçenek var ve ivme kazanmaya çalışıyorlar. Aslında dijital para dediğimizde PayPal gibi çok sayıda yaygın seçenekler senelerden beri kullanımda ama bunlar merkezi bir sistem tarafından yönetilip kontrol ediliyorlar. Bitcoin ve benzerleri (altcoin) içinse merkezi kontrol söz konusu değil.
Torrent ağlarında olduğu gibi kullanıcılar arasında uçtan uca aktarılan bir çözüm ve denetlenmesi söz konusu değil. 2009’da hayatımıza giren ilk kriptolu dijital para çözümü olan Bitcoin’in teknik altyapısını geliştiren Satoshi Nakamoto kod adlı kişi oldu ama kimliği asla tam olarak doğrulanamadı. SHA-256 kriptolama sayesinde güvenli hale getirilen Bitcoin’in üretimini madencilik işiyle uğraşan kullanıcılar gerçekleştiriyor ve bu gerçekten de uzun zaman alan bir işlem. En başlarda az biliniyor ve sadece meraklılar üretim yapıyordu yani Bitcoin madenciliği karlıydı. Zaman içinde hem meraklı arttı, hem de üretim hızı azaltıldı yani ilgi düştü.
ARTAN DONANIM GEREKSİNİMLERİ
İlk zamanlarda normal bir dizüstü bilgisayarla bile rahatça üretilebilen Bitcoin daha sonra özel ekran kartları gerektirir hale geldi. Ardından sadece Bitcoin üretimi için geliştirilmiş özel ASIC kartları geliştirildi ve satışa sunuldu. İşin kötüsü sadece bu özel donanım sistemini kurmak yetmiyor. Ek olarak elektrik tüketimi, ısınmayı azaltacak soğutma çözümleri derken doğru bir hesap yapılmadığından artık eskisi kadar kazançlı olmaktan uzaklaşmış durumda. Elbette elektriğin daha ucuz olduğu belirli ülkelerde ve soğuk iklimli ortamlarda dengeler değişebiliyor. Bu söylediklerimiz atası olan Bitcoin için geçerli ve tam o noktada yeni nesil alternatiler devreye girdi.
Ethereum, Zcash gibi daha yeni alternatif çözümler sadece GPU kullanılarak elde edilebildiği için günümüzde ASIC kullanılarak kazandırır duruma gelen Bitcoin karşısında yeni bir heyecana neden oldular. Seneler önceki aşırı GPU yani talebi yani ekran kartı kıtlığı bir kez daha gündeme oturmuş oldu. Bundan birkaç sene önce yaşandığı gibi AMD’nin Radeon serisi ekran kartları madencilik konusunda daha yüksek performans sunuyor. Sonuç olarak ne zaman yeni nesil bir Radeon serisi ilan edilse madencilik tekrar popülerleşiyor ve cazibesini arttırıyor. Ancak işin kötüsü bu son gelişmelerden sonra ekran kartı bulmak iyice zorlaştı ve ikinci el eski nesil ekran kartları bile olması gerekenin iki hatta üç misli fiyata kapışılır oldu.
ÜRETİCİLER İŞİNİ BİLİYOR
Hem AMD, hem NVIDIA, bu konunun bir anda tekrar popüler hale geleceğini önceden kestiremedikleri için ürün kıtlığı sorununa cevap verecek biçimde satışa sunulan ekran kartı sayısını arttıramadılar ve bu yönde bir olumlu sinyal görünmüyor. Önümüzdeki süreçte kış aylarına kadar kıtlığın sürmesi bekleniyor çünkü ekran kartları için GPU üretimi gerçekleştiren fabrikalara uzun zaman öncesinden sipariş verilmesi gerekiyor. Bu fabrikalar aynı zamanda akıllı telefonlar, oyun konsolları dahil çok sayıda cihaza yonga ürettikleri için siparişler hızla üretime dönüştürülemiyor. Aynı zamanda AMD ve NVIDIA firmaları akımın ne kadar süreceğini bilmediğinden ve gelecek nesil yongalar yakın olduğundan büyük bir sipariş verip sonrasında eski ellerinde eski yongalarla ters köşeye yatmayı da istemiyorlar…
Aksine AMD ve NVIDIA’nın iş ortaklarından madencilik için özel olarak geliştirilmiş ekran kartları duyuruları geldi. Buradaki dikkat edilmesi gereken nokta normal bir ekran kartının oyunlar sırasında sadece belirli süre yüzde 100 yük altında kalması yani örneğin ortalama günde 2 saati aşmayan bir süre denebilir. GPU madenciliği sırasındaysa ekran kartı 24 saat aralıksız yüzde 100 yük altında kalma söz konusu ve hem ısınma, hem de güç tüketimi inanılmaz seviyede. Hele ki madencilik için kullanılan uzay montaj kasalarda 6-8 ekran kartının yan yana dizili çalıştığı düşünülürse durum çok vahim. Yeni ilan edilen özel kartlarda güç tüketimi ve ısı düşüren, toza karşı dayanımı arttıran vb önlemler var ve elektronik bileşenler daha dayanıklı (askeri sınıf vb) cins.
GPU MADENCILIĞI SIRASINDAYSA EKRAN KARTI 24 SAAT ARAALIKSIZ YÜZDE 100 YÜK ALTINDA KALMA SÖZ KONUSU
AMD – NVIDIA DENGESİ KURULDU
GPU ile Bitcoin madenciliği başladığında Radeon serisi GPU’ların mimarisi daha yüksek hızda üretime izin veriyordu. Son nesil Ethereum gibi çözümlerde NVIDIA GPU’lar da yüksek hız sunar hale geldi ve aradaki fark kapandı. Bu nedenden ötürü piyasadaki hemen hemen tüm oyuncu kartlarının fiyatları yüzde 50’den fazla artış gösterdi ve oyuncuları sıkıntılı bir duruma soktu. Piyasadaki kartlar madencilik için kullanılmaya başladığı için üretim hacmi artıyor ve bunun doğal bir getirisi olarak para oluşturma zorluğu yükseliyor yani zaman içinde bir kez daha kazançlar, yapılan masraları karşılamaz hale gelecek ve ekran kartları tekrar elden çıkarılıyor olacak.
Bitcoin artık kabul gördüğü için belirli online alışveriş ortamlarında ödeme için kullanılabiliyor. Bu çözümlerin değeri sürekli değişim gösterdiği için borsaya benzetebiliriz ve zaten 800’den fazla versiyonu olan kriptolu dijital paranın da kendi borsası var. Madencilik yapmaya meraklı olmayanlarsa sürekli artan değerinden ötürü yatırım amaçlı olarak alıp saklamayı düşünebiliyor. Arz-talep dengeleri değerinin değişmesine neden oluyor ama normal para birimleri aksine arkasında bir devlet ve kurum olmadığından hack edilme, teknik sorun gibi riskleri bünyesinde taşıyor yani riskli. Bazı ülkeler, yasadışı alışverişlerde kullanıldığı için ve ayrıca vergilendirilmesi zor olduğundan bunlara sıcak bakmıyor.
BITCOIN ARTIK KABUL GÖRDÜĞÜ IÇIN BELIRLI ONLINE ALIŞVERIŞ ORTAMLARINDA ÖDEME IÇIN KULLANILABILIYOR.
