Kanada Ülke Profili

Başkenti : Ottava
Yüz ölçümü : 9.976.139 km²
Nüfusu : 36,9 milyon
Resmî dili : İngilizce, Fransızca
Para birimi : Kanada Doları

Ka­na­da, Ku­zey Ame­ri­ka’da yer alır. Yüzölçümü ba­kı­mın­dan dün­ya­nın ikin­ci bü­yük ül­ke­si­dir. Ül­ke, ba­tı­da Bü­yük Ok­ya­nus, do­ğu­da At­las Ok­ya­nu­su, ku­zey­de Ku­zey Buz De­ni­zi, gü­ney­de ABD ile çev­ri­li­dir.

Yer Şekilleri

Ka­na­da, yerşe­kil­le­ri ba­kı­mın­dan çe­şit­li­lik gös­te­rir. Ül­ke­nin batısı dağ­lık­tır. Bü­yük Ok­ya­nus kı­yı­la­rı­na pa­ra­lel uza­nan Ka­ya­lık Dağ­la­rı ül­ke­nin en önem­li sı­ra­da­ğı­dır. Ül­ke­nin or­ta ke­si­min­de ge­niş düz­lük­ler yer alır. Ka­na­da Kal­ka­nı ola­rak ad­lan­dı­rı­lan ve Hud­son Kör­fe­zi­’ni çev­re­le­yen düz­lük, Tür­ki­ye’nin yak­la­şık beş­bu­çuk ka­tı ka­dar­dır. Ka­na­da’nın do­ğu­sun­da ise yaş­lı ol­du­ğu için önem­li öl­çü­de aşın­mış olan Appalaş Dağ­la­rı yer alır. Ka­na­da, yer­yü­zü­nün en uzun kı­yı şe­ri­di­ne sa­hip­tir. Ül­ke­nin ku­zey kı­yı­la­rı çok gi­rin­ti­li ve çı­kın­tı­lı­dır. Do­ğu kı­yı­la­rın­da gel­git gen­li­ği faz­la ol­du­ğun­dan akar­su ağız­la­rın­da ge­niş ha­liç­ler oluş­muş­tur.

Ka­na­da’da­ki akar­su­lar açık hav­za­lar oluş­tur­mak­ta, At­las Ok­ya­nu­su, Bü­yük Ok­ya­nus ve Ku­zey Buz De­ni­zi’ne dö­kül­mek­te­dir. Ül­ke­nin en uzun akar­su­yu (3700 km) olan Mac­ken­zi­e, Ku­zey Buz De­ni­zi­’ne dö­kü­lür. Bu akar­su, yı­lın önem­li bir kıs­mın­da don­mak­ta­dır. Akar­su­la­rın önem­li bir kıs­mın­da çağ­la­yan­lar ve çav­lan­lar bu­lu­nur. Ni­ya­ga­ra Neh­ri üze­rin­de­ki Ni­ya­ga­ra Çav­lanı, ül­ke­de­ki çav­lan­la­rın en ün­lü­sü­dür ve turizm açısından önemlidir.

Göller

Ka­na­da’da göl­le­rin sa­yı­sı çok faz­la­dır. Bu göl­le­rin en bü­yük­le­ri Büyük Ayı Gö­lü, Bü­yük Esir Gö­lü, Winni­peg Gö­lü’dür.

İklim

Ka­na­da’nın önem­li bir kıs­mı so­ğuk ku­şak­ta bu­lun­mak­ta­dır. Ülkenin kuzeyinde tundra iklimi görülür. Bu ke­sim­de yı­lın önem­li bir kıs­mı kar al­tın­da ge­çer. Ül­ke­nin ba­tı kı­yı­la­rın­da ok­ya­nu­sal ik­lim et­ki­li­dir. İç ke­simler­de ise sert ve ılı­man ka­ra­sal ik­lim özel­lik­le­ri gö­rü­lür.

Bitki Örtüsü

Ka­na­da, do­ğal bit­ki ör­tü­sü ba­kı­mın­dan zen­gin bir ül­ke­dir. Ül­ke­nin üç­te bi­rin­den faz­la­sı­nı or­man­lar kap­lar. Bü­yük göl­ler çev­re­sin­de ka­rı­şık, New Found­land ada­sın­dan Alas­ka sı­nı­rı­na ka­dar uza­nan ku­şak­ta ise iğ­ne yap­rak­lı or­man­lar hâ­kim­dir. Ül­ke­nin ku­ze­yin­de tun­dra bit­ki ör­tü­sü yay­gın­dır.

Yüz Ölçümü ve Nüfus

Ka­na­da, yüz öl­çü­mü ola­rak ge­niş bir yer kap­la­dı­ğı hâl­de ül­ke­nin önem­li bir kıs­mı kul­la­nı­ma el­ve­riş­li ol­madı­ğı için nü­fu­su az­dır. Ka­na­da’nın nü­fu­su, güney komşusu ABD’nin nü­fu­su­nun yak­la­şık onda bi­ri ka­dar­dır. Ül­ke­de nü­fu­sun önem­li bir kıs­mı ik­lim ko­şul­la­rı­nın da­ha el­ve­riş­li ol­du­ğu Göl­ler Yö­re­si’nde top­lan­mış­tır. Ku­zey­de nü­fus sey­rek­tir. Ka­na­da nü­fu­su­nun önem­li bir kıs­mı şe­hir­ler­de ya­şa­mak­ta­dır. Baş­lı­ca şe­hir­le­ri; baş­kent Ot­tawa, Mon­tre­al, Van­cou­ver, Québec, To­ron­to ve Ed­mon­to’dur. Do­ğal nü­fus ar­tış hı­zı dü­şük olan ül­ke­de yaş­lı nü­fus ora­nı faz­la­dır. Ül­ke nü­fu­su­nun önem­li bir kıs­mı­nı İn­gi­liz, İr­lan­da, İs­koç­ya ve Fran­sız kö­ken­li­ler ile göç­men­ler oluş­tur­mak­ta­dır. Ka­na­da’nın ku­zey ke­si­min­de Es­ki­mo­lar ya­şar. Bun­lar ge­çim­le­ri­ni bü­yük öl­çü­de de­ri­le­rin­den kürk el­de edi­len hay­van­la­rın av­cı­lı­ğı ile sağ­la­mak­ta­dır­lar.

Doğal Kaynaklar

Ka­na­da, do­ğal kay­nak­lar ba­kı­mın­dan zen­gin bir ül­ke­dir. Yer al­tı kay­nak­la­rı, su kay­nakla­rı ve or­man alan­la­rı ile hay­van­cı­lık po­tan­si­ye­li ba­kı­mın­dan dün­ya­nın sa­yı­lı ül­ke­le­rin­den­dir.

Tarım

Ka­na­da topraklarının yak­la­şık %8’i ta­rı­ma el­ve­riş­li­dir. Buğ­day, ar­pa ve çav­dar üre­ti­min­de Kanada dünya­da ilk sı­ra­lar­da yer al­mak­ta­dır. Ül­ke özel­lik­le buğ­day ih­ra­ca­tın­da önem­li bir ye­re sa­hip­tir. Tü­tün, pa­ta­tes, seb­ze ve mey­ve­ler ül­ke­de üre­ti­len di­ğer ürün­ler­dir. Ça­lı­şan nü­fu­sun %10’u ta­rım­la uğ­raş­mak­ta­dır.

Hayvancılık

Ge­niş ot­lak­la­rın­dan do­la­yı Ka­na­da’da da­ha çok bü­yük­baş hay­van­cı­lık ge­liş­miş­tir. Ka­na­da’da ay­rı­ca kürk­le­ri için vi­zon, su sa­mu­ru, til­ki ve şin­şi­la gi­bi hay­van­lar bes­len­mek­te­dir. Bü­yük bir ba­lık­çı­lık fi­lo­su­na sa­hip olan ül­ke­de, At­las ve Hint ok­ya­nus­la­rı ile göl­ler­de ba­lık­çı­lık ya­pıl­mak­ta­dır. Ka­na­da dünyada en çok ba­lık ih­raç eden ül­ke­ler­den­dir.

Ormanlar ve Kağıt Sanayii

Ka­na­da yüz öl­çü­mü­nün yak­la­şık üçte birini kap­la­yan or­man­lar, ül­ke eko­no­mi­si açı­sın­dan bü­yük bir önem ta­şır. Ül­ke­de kâ­ğıt sa­na­yii çok ge­liş­miş­tir. Ka­na­da dış ti­ca­re­tin­de kâ­ğıt önem­li bir yer tut­mak­ta­dır.

Yer Altı Kaynakları

Ka­na­da, yer al­tı kay­nak­la­rı ba­kı­mın­dan zen­gin bir ül­ke­dir. Kay­nak­la­rın bü­yük bir kıs­mı­he­nüz iş­let­me­ye açıl­ma­mış­tır. Çı­ka­rı­lan baş­lı­ca ma­den­ler de­mir, pet­rol, ni­kel, platin, as­best, ba­kır, kur­şun, çin­ko, uran­yum, al­tın, gü­müş ve kö­mür­dür. Ka­na­da ni­kel, pla­tin ve as­best çı­ka­rı­mın­da dün­ya bi­rin­ci­si­dir.

Sanayi ve Ticaret

Ka­na­da, sa­na­yi ba­kı­mın­dan ge­liş­miş ül­ke­ler­den­dir. Sa­na­yi üre­ti­mi­nin %40’ını On­ta­ri­o, %25’ini Québec eya­le­ti kar­şı­la­mak­ta­dır. Ül­ke­de bir­çok sa­na­yi ko­lu ge­liş­miş­tir. Çe­lik, ta­rım ma­kineleri, ulaş­tır­ma ekipmanları, kâ­ğıt, kim­ya, do­ku­ma, elek­tro­nik alet­ler, uçak, oto­mo­bil ve gı­da sa­na­yii ül­ke­de ge­liş­miş sa­na­yi kol­la­rın­dan­dır.

Ka­na­da’nın sa­na­yi ba­kı­mın­dan ge­liş­me­si­ne et­ki­de bu­lu­nan baş­lı­ca et­men­ler şunlardır: Ülkenin do­ğal kay­nak­lar ba­kı­mın­dan zen­gin ol­ma­sı, bun­la­rın iş­le­til­me­sin­de tek­no­lo­ji­yi kul­lan­ma­sı, ener­ji kay­nak­la­rı­nın bu­lun­ma­sı ve ya­ban­cı ser­ma­ye­nin ül­ke­ye akışı.

Ka­na­da, ti­ca­ret ba­kı­mın­dan dün­ya­nın sa­yı­lı ül­ke­le­rin­den­dir. Ül­ke dı­şa­rı­ya da­ha çok sa­na­yi ürün­le­ri sa­tar. İh­ra­ca­tın­da oto­mo­bil ilk sı­ra­yı, kâ­ğıt ürün­le­ri ve ma­den­ler ikin­ci sı­ra­yı alır. Kanada’nın en faz­la ih­racat ve ithalat yap­tı­ğı ül­ke­ler; ABD, İn­gil­te­re, Çin, Meksika ve Almanya’dır.

Ulaşım Ağı

Ka­na­da’da ula­şım ağı çok ge­liş­miş­tir. 2013 yılı verilerine göre de­miryo­lu uzun­lu­ğu 49.422 km, ka­rayolu uzun­lu­ğu ise 1.042.300 km’dir. Bü­yük Göl­ler Böl­ge­si’n­de bu­lu­nan St. Law­ren­ce su yo­lu, dün­ya­nın en bü­yük su yol­la­rın­dan­dır. Bu su yo­lu, göl­le­ri ve ka­nal­la­rı de­ni­ze bir­leş­tir­mek­te­dir. Uzun bir kı­yı şe­ri­di­ne sa­hip olan ül­ke­de de­niz ula­şı­mı da ge­liş­miş­tir.

Teknoloji

Kanada, çağdaş ve teknolojik olarak ilerlemiş bir ülkedir. Yer altı kaynakları, nükleer enerji ve hidroelektrik güç üretimi bakımından kendine yeterli bir ülkedir. Ekonomisi geleneksel olarak yüksek miktardaki doğal kaynaklara dayanır. Varlıklı ve yüksek teknolojiye sahip sanayi toplumu olan Kanada, serbest pazar merkezli ekonomik sistemi ve yüksek yaşam standartları ile ABD’ye benzer özellik göstermektedir.

Türkiye-Kanada Ekonomik İlişkileri

Türkiye ve Kanada arasındaki ikili ticari ilişkiler nispeten dengeli ve güçlü bir yapıya sahip olmakla birlikte, mevcut ticaret hacmi gerçek potansiyeli yansıtmamaktadır. Her iki ülkenin de birbirleri ile olan ticaret hacminin toplam ticaret hacmi içindeki payı %1’lerin altında seyretmektedir. Türkiye, Kanada’nın 2011 yılı toplam ihracatında 21’inci sırada, toplam ithalatında ise 42. sırada yer almaktadır.

Ülkemizle Kanada arasındaki ticaret hacmi 2006 ile 2010 yılları arasında %46 oranında artarak, 2010 yılı sonunda yaklaşık 1,5 milyar ABD dolarına; 2011 yılında ise %61,33 artışla 2,44 milyar seviyesine yaklaşmıştır. Kanada’ya ihracatımız 2011 yılında bir önceki yıla kıyasla %64,8 artışla 1,14 milyar ABD doları aşmıştır. Aynı dönemde ülkemizin Kanada’dan ithalatı ise %58,39 artışla yaklaşık 1.30 milyar ABD dolarına yaklaşmıştır. Türkiye’nin Kanada ile olan ticaret açığı 2008 yılından bu yana daralmaktadır. 2011 ticaret dengesindeki açık bir önceki yıla oranla %22,25 azalmasına rağmen Kanada lehine 151 milyon ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir.

Kanada’ya ihracatımızda işlenmemiş altın, yük taşıtları ve kabuksuz fındık; Kanada’dan ithal ettiğimiz ürünler içinde ise hurda demir çelik, taş kömürü ve mercimek ilk üç sırada yer almaktadır. 2011 yılında en büyük değişim rekor bir artışla 230 milyon ABD doları aşan mücevherat ihracatımızda gerçekleşmiştir.