Günümüzde bilgisayarlar olmadan bir hayat düşünülemez. Bilgisayarlar olmasa, marketten alışveriş yaparken uzun kuyruklar oluşur çünkü tüm hesaplar elde yapılmak zorunda olur, bankalarda işlemler çok yavaş yapılır, kredi kartları olmaz, ve en önemlisi internet olmaz, yani cep telefonları, anlık mesajlar, haberleşme, hayatımızı kolaylaştıran hiçbir şey olmazdı.
Bilim tarihine bakarsak, bilgisayarın hayatımıza ilk olarak girdiği yıllar aslında çok uzak değil. Üstelik, sayısal hesaplamalar yapacak bir makinenin icadı fikri de çok eski değil.
Bu fikri ve dolayısıyla bilgisayarı ilk düşünenlerden ve bu konuda çalışan kişilerden ikisi İngiliz matematikçiler Ada Lovelace ve Charles Babbage olmuştur. Özellikle Ada Lovelace bilgisayarın tasarlanması ve geliştirilmesi konusunda çok çalışmıştır.
Ada Lovelace Kimdir? (Hayatı)
Augusta Ada Lovelace, 1815-1852 yılları arasında yaşamış İngiliz kadın matematikçidir. Babası, ünlü ingiliz şair Lord Byron, onu ve annnesini küçük yaşta terk etti, bu nedenle Ada annesi ve büyükannesi ile büyüdü. O yıllarda İngiltere’de kızlar eğitim alamıyordu, fakat annesi Ada’nın iyi bir eğitim almasını sağladı, kızının özellikle matematik ve bilim öğrenmesi için özel hocalar tuttu.
17 yaşına geldiğinde, o sıralar Cambridge Üniversitesinde profesör olan Charles Babbage ile tanışan Ada, onun çalışması olan “Fark Makinesini” de öğrenmiş oldu. Fark makinesi, uzun hesaplamaları hatasız yapmak için Charles Babbage tarafından tasarlanmış bir makine fikriydi.
19 yaşında evlenip üç çocuk sahibi olan Ada bir süre matematikten uzak kaldı. 1841 yılında tekrar matematik çalışmalarına geri döndü. Bu sırada Charles Babbage Fark Makinesi fikrini geliştirerek “Analitik Makine” adında yeni bir proje üzerinde çalışıyordu.
Bu makineyi incelemek ve öğrenmek isteyen Ada, makinenin planlarını aldı ve bilgi edinmek için buharla çalışan makineler kullanan fabrikaları ziyaret etti.
Bu makine buhar veya el çarkı ile çalışacak ve sadece hesalar değil, daha karmaşik işlemleri de yapabilecekti: gerekli olduğunda aynı işlemi tekrarlamak için döngüler oluşturacak, gerektiğinde karar verme adımları olacak ve mantıksal işlemler yapabilecek, hatta kendi hafızası olacaktı.
Ada, böyle bir makine ile ilgili çalışmalara katılarak, Charles Babbage ile birlikte bu fikri daha da geliştirdi. Aslında, Ada’ya göre Analitik makine birçok şeyi yapabilecekti, müzik besteleri, resimler dahil. Makinenin bunları yapabilmesi için her türlü bilgi sayılarla ifade edilecekti.
Bu düşünce ile Ada Lovelace, sayıları, harf ve sembolleri ifade etmek için kodlar tanımladı. Bilgisayar terminolojisinde döngü (loop, cycle) olarak bilinen, bir işlemi defalarca tekrarlama tekniği, bilgisayar proglamlarının vazgeçilmez parçalarıdır. Döngülerin teorik temelini ve bunları Analitik Makineyle yapabilmenin yöntemlerini de yine Ada tanımladı.

Çalışmaları sırasında, Analitik Makinenin, Bernoulli sayılarını hesaplaması için gerekli adımları oluşturarak, ilk algoritmayı da yazmış oldu. Bu yaptıkları ile Ada Lovelace ilk bilgisayar programcısı olarak tarihe geçti.
Ada Lovelace 1852 yılında, 37 yaşında iken hayatını kaybetti. Charles Babbage maddi sorunlar ile karşılaştı ve böylece Analitik Makine projesi asla tamamlanamadı. Ancak 1990’lı yıllarda Babbage’in Fark Makinesi çalışmaları kullanılarak, halen Londra Bilim Müzesinde sergilenen Fark Makinesi yapıldı.
Ada Lovelace’in bilgisayar bilimlerine katkıları 1950’li yıllara kadar öğrenilemedi.

1953 yılında B.V. Bowden, Ada’nın notlarını ve çalışmalarını yayınladı ve bu sayede ilk bilgisayar programcısı Ada Lovelace hakettiği onuru elde etti.
Onun anısına, 1980’li yıllarda Amerikan Savunma Bakanlığı ADA isimli bir programlama dili geliştirdi. Bu dil günümüzde halen kullanılmaktadır.
Yine onun onuruna, her yılın Ekim ayının ikinci Salı günü Ada Lovelace Günü olarak kutlanır.
Çalışmalarıyla kadınlara örnek olan Ada Lovelace’yi saygıyla anıyoruz.
Çok işime yaradı teşekkür ederim.