1863’ün ilk günleriydi, dünyada türünün ilk örneği olan Londra metro sistemi henüz açılmasa da şehirde büyük bir kargaşaya neden olmuştu. Şehrin tam altında bir çukur kazıp içine demiryolu inşa etmek ancak bir rüyadan ibaretti.
Barlardaki insanlar bu fikirle dalga geçti ve yerli bir papaz demiryolu şirketini cehenneme girmeye çalışmakla suçladı. Çoğu insan günümüzün parasıyla 100 milyon dolardan fazlaya mal olan bu projenin işe yaramayacağını düşündü. Ama yanıldılar.
Londra Metrosu Ne Zaman İnşa Edildi?
10 Ocak 1863’te Londra’da 30.000 kişi 6.5 km uzunluğunda olan dünyanın ilk metrosunda seyahat etti. Üç yıl süren inşaattan ve birkaç aksilikten sonra Metropolitan Demiryolu kullanıma hazırdı. Şehir memurları rahat bir nefes almıştı. Yollardaki yoğunluğu azaltmak için umutsuzca bir yol bulmaya çalışıyorlardı. O zamanlar dünyanın en büyük ve en zengin şehri olan Londra at arabaları, seyyar satıcılar, inekler ve her gün işe gidip gelen insanlar yüzünden sürekli sıkışık ve kalabalıktı.
Yerin altına demiryolu inşa etmeyi düşünen ilk kişi Viktoria dönemi vizyonerlerinden Charles Pearson‘dı. 1840’lı yıllar boyunca yeraltı trenleri konusunda rakiplerine baskıda bulundu fakat onlar o zamanlarda demiryolları sadece tepelerin altında kısa tünellere sahip olduğu için bu fikrin imkânsız olduğunu düşündüler.
Londra Metrosu Nasıl İnşa Edildi? (Tarihçe)
Şehir merkezi boyunca uzanan bir demiryolunu nasıl inşa edebilirsin? Cevap “kaz ve ört” denen basit bir sistemdi. İşçiler büyük bir çukur kazmalı, tuğla kemerden bir tünel inşa etmeli ve ardından çukuru yeni inşa edilmiş olan tünelin üzerinden yeniden doldurmalılardı. Bu yol yıkıcı olduğundan ve tünellerin üzerindeki binaların yıkımını gerektirdiğinden dolayı hatların çoğu mevcut yolların altından geçti. Elbette kazalar da oldu. Bir keresinde, yakınlardaki kanalizasyonları şiddetli bir fırtına yüzünden su bastı ve kazım yerinde büyük bir hasara neden oldu, bundan dolayı proje birkaç ay ertelendi.
Ama Metropolitan Demiryolu açılır açılmaz, Londralılar yeni metroyu denemek için yeraltına akın ettiler. Metropolitan kısa zamanda Londra ulaşım siteminin hayati bir parçası oldu. Yakın zamanda ek hatlar inşa edildi ve istasyonların etrafında yeni banliyöler oluştu. Metronun yakınlarında büyük mağazalar açıldı ve hatta demiryolu şirketi turistlerin tren ile seyahat etmesini sağlamak için Earls Court’da bir dönme dolap inşa etti. Londra metro sistemi 30 yıl içinde şehir merkezi altındaki tünellerden geçen 80 kilometrelik bir hatta dönüştü ve yüzeyde çalışan banliyö trenleri için sıklıkla set inşa edildi. Ama Londra büyümeye devam ediyordu ve herkes metroya yakın olmak istiyordu.
1880’lerin sonuna doğru, şehir binalar, kanalizasyonlar ve elektrik kabloları yüzünden “kaz ve ört” sistemi için kalabalıklaştı, bu yüzden yeni bir sitem bulunması gerekiyordu. “Greathead Shield” denen bir makine kullanılarak sadece 12 kişilik bir ekip zemini yeraltına kadar delip Londra’nın altına derin yeraltı tünelleri inşa edebiliyordu. “Tüp” adı verilen bu yeni hatlar çeşitli derinliklere sahipti ama genelde “kaz ve ört” hatlarından 25 metre daha derindeydiler. Bu, inşaatın yüzeyi rahatsız etmediği ve binaların altından kazmanın kolay olduğu anlamına geliyordu. “Şehir ve Güney Londra” adı verilen ilk “tüp” hattı 1890 yılında açıldı ve o kadar başarılı oldu ki 20 yıl içinde yarım düzine hat daha inşa edildi. Yeni teknoloji birkaç hattın Londra’da bulunan “Thames” nehrinin altından inşa edilmesini bile mümkün kıldı.
Dünyada Metro Sistemi
20. yüzyılın başlarında, Budapeşte, Berlin, Paris ve New York, hepsi kendi metro sistemlerini kurdular. Ve bugün 55 ülkede 160’tan fazla şehir, yoğunluğu önlemek için yeraltı raylarını kullanıyor.
