Doğal afet yönetimi çok yönlü ve çok katmanlı yapıda, çok sayıda verinin ve uygulamanın birlikte değerlendirmesini gerektiren karmaşık bir süreçtir. Doğal afet riski taşıyan bölgelerin belirlenerek risk haritasının oluşturulması, afeti önleme ve afetin zararlarını azaltma, tahmin ve erken uyarı, halkın tahliyesi, afet sonrası arama kurtarma ve yardımların organize edilmesi, güvenli barınma alanlarının tespiti, iyileştirme ve yeniden inşa faaliyetleri doğal afet öncesi ve sonrası için yapılması gerekenlerdir. Bu faaliyetler veri toplama, veri analizi ve sonuçların paylaşılması gibi işlemlerin anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde bir arada değerlendirilebilmesini gerektirir. Coğrafi bilgi sistemleri; yeryüzüne ait her türlü verinin toplanması, mekânla ilişkilendirilerek veri bankasında depolanması, analiz edilmesi, gerektiğinde güncellenmesi ve çıktılarının alınması gibi işlemlerin bilgisayar programları aracılığıyla yapıldığı yönetim sistemidir. Coğrafi bilgi sistemlerinde verilerin depolanması ve analizi ile her türlü karar alma faaliyetlerinin mekânla ilişkili olarak kolaylıkla yapılabilmesi, afetle ilgili çalışmalarda CBS’nin kullanılabilecek avantajlı bir yöntem olarak benimsenmesini sağlamıştır. CBS yöntemi ile afet öncesine ve sonrasına ait tüm işlemler kolaylıkla yürütülebilir. Doğal afet risk haritalarının oluşmasında, CBS yöntemi kullanılarak bölgenin jeolojik, meteorolojik, jeomorfolojik ve hidrolojik verileri, geçmişte yaşanan doğal afetlerin bilgileri ve etki alanları, bölgeye ait nüfus ve yerleşme özellikleri bilgisayar ortamında depolanır, CBS programları aracılığı ile analiz edilir ve risk taşıyan alanlar haritalanır.
CBS kullanılarak kurtarma ekip ve ekipmanlarının planlaması yapılabilir, doğal afet sonrası güvenli toplanma alanları harita ile ilişkili olarak belirlenebilir ve gerektiğinde hızlı bir şekilde tüm paydaşlara ulaştırılabilir. Günümüzde uzaktan algılama yöntemlerinin gelişmesi CBS için veri temini kolaylaştırmıştır. Uydu görüntüleri ve hava fotoğrafları afet öncesine ve sonrasına ait tüm mekânsal güncel veriyi sağlar. Uydu görüntüleri; volkanik faaliyetler, sel, heyelan, çığ ve fırtınaların zaman içindeki gelişimi ve takibinde etkin olarak kullanılmaktadır. Örneğin taşkın riski taşıyan bir akarsuyun geçmişteki taşkınları, taşkın yatağı ve akarsu etrafındaki güncel arazi kullanımı uydu görüntüleri aracılığıyla kolaylıkla tespit edilebilir ve CBS yöntemiyle riskli alanlar belirlenir. Fırtı- naların oluşumu ve yöneldiği alan uydulardan takip edilerek erken uyarı sistemleri çalıştırılabilir. CBS; çok avantajlı bir veri girme, işleme, analiz ve güncelleme yöntemi iken uzaktan algılama, etkin bir veri toplama aracıdır.
Sonuç olarak; coğrafi bilgi sistemleri, doğal afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılmasında güvenilir, hızlı ve kolay çözümler üreten bir yöntemdir
Aktarmış oldugunuz bilgilerden dolayı teşekkür ederim.
Faydalı bilgiler için teşekkürler.