Gün geçtikte halk arasında tüketimi hızla artan meyve ve bitki çayları sağlık açısından yararlı birçok özelliğe sahiptir. Antioksidan lavnoidlere ve bağışıklık güçlendirici özelliklere sahip olan bitki çaylarının huzur ve dinginlik veren bir yapıya sahip olduklarını da atlamamak gerek. Kimi zaman iyi bir uyku için kimi zamansa sadece rahatlama için tercih edilen bu çayları ve demleme tekniklerini gelin daha yakından tanıyalım.
ADAÇAYI

Dünya çapında yaygın bir tüketime sahip olan adaçayı ismini bilimsel adı olan “salvia” sözcüğünün “sağlıklı olmak, iyileşmek, kurtulmak” anlamına gelen salvere iilinden almıştır. Adaçayının özel bir bitki oluşu Hipokrat’ın “Eğer bir insanın bahçesinde adaçayı yetişiyorsa o insan nasıl olur da yaşlanabilir” sözünden anlayabiliriz. 30–70 cm boyunda olan adaçayı bitkisinin menekşe renkli çiçekleri ve beyaz keçeli yaprakları vardır. Bahçe adaçayı, güneşli yerlerde yetiştirilmelidir. Don olayına karşı duyarlıdır. Bu nedenle, kış aylarında çam dalları ile örtülmesi doğru olur. Bir başka tür olan çayır adaçayı ise (Salvia pratensis), çayırlarda, bayırlarda ve meralarda yetişir. Çevresine hoş bir koku yayan mavi – menekşe renkli çiçekleri bulunur. Anadolu adaçayı olarak da bilinen çayır adaçayı Batı ve Güneybatı Anadolu’da bol yetişir. Adaçayının tüylü ve beyazımsı bir renkte olan yapraklarının kurusu çay şeklinde haşlanarak içildiği gibi, et yemeklerine koku ve lezzet vermek için de kullanılır. Özellikle Avrupa mutfaklarında kızarmış patateslerin, hamurlara koyulan yağların kokulandırılmasında, salamuralarda, etlerin dinlendirilmesinde tercih edilir.
Adaçayı nasıl demlenir?
Bir bardak adaçayı demlemek için 2 çay kaşığı adaçayı üzerine kaynamış suyu dökün ve 5-6 dakika demlenmesi için bekleyin. Adaçayını fazla demlerseniz acımsı bir tat oluşabilir. Çayı lezzetlendirmek için birkaç damla limon sıkıp tüketebilirsiniz. Adaçayının faydalarını görebilmek için günde 1-2 incan tüketmeniz yeterli olacaktır.
Adaçayının faydaları
- Zararlı toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar.
- Stresi azaltır ve sakinleştirir.
- Sindirime yardımcı olur.
- Menopoz sonrası belirtileri hailetir.
- Saçların beyazlamasını yavaşlatır.
ISIRGAN OTU ÇAYI

Bilimsel adı Urtica Dioica olan ısırgan otunun yaprakları üzerinde bulunan ince tüyler, ciltle temas etmeleri durumunda tahrişe neden olur. Bu nedenle taze ısırgan otu yapraklarına ya da sapına dokunmak oldukça acı vericidir. Isırgan otu bitkisi bu olumsuz yönünün yanı sıra, yüzyıllardır sağlığa faydaları nedeniyle çok farklı şekillerde kullanılmaktadır. Avrupa, Kuzey Amerika, Asya’nın soğuk bölgeleri ve Kanada’nın bazı bölgelerinde doğal olarak yetişen ısırgan otu bitkisi 1 metre uzunluğa erişebilmektedir. Bitkinin koyu yeşil yaprakları tırtıklıdır. Yıl boyu yetişebilir ve haziran ayından eylül ayına kadar çiçek açar. Sağlık üzerinde birçok olumlu etkisi olan ısırgan otu, vücuttan fazla suyun atılması amacıyla idrar söktürücü ve organları temizlemek için detoks amacıyla kullanılabilmektedir. Ayrıca bu bitki günümüzde Batı tıbbında pek çok ilaç içerisinde yer almaktadır. Isırgan otu diğer birçok bitki ve otların aksine kaynatıldığında ya da pişirildiğinde vitamin ve barındırdığı diğer özelliklerini yitirmemektedir. Bu nedenle, ısırgan otu çayının yanı sıra, taze ısırgandan yapılan börekler, çorbalar ya da ısırgan yemeği de oldukça yararlıdır.
Isırgan otu çayı nasıl demlenir?
Isırgan otu çayı hazırlamak oldukça kolaydır. Yapmanız gereken tek şey bir bardak çay için 1 çay kaşığı kurutulmuş ısırgan otunu kaynamış suya atarak 10 dakika demlenmesini beklemektir. Çayın demlenmesi, bitkinin içinde bulunan sağlığa faydalı bileşenlerin suya geçmesini ve cildi tahriş eden kimyasalların etkinliğini kaybetmesini sağlar. Bu nedenle çayınızı en az 10 dakika demlemeye özen gösterin. Az demlenmiş bir ısırgan otu çayı boğazda gıdıklanmaya ve mide ağrısına neden olabilir.
Isırgan otunun faydaları
- İdrar söktürücüdür.
- İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır.
- Yüksek miktarda demir içerir.
- Anemi tedavisinde yardımcı olarak kullanılır.
- Soğuk algınlığına iyi gelir.
BİBERİYE ÇAYI

Mor çiçekli ve çalı görünümlü bitki olan biberiye bitkisi, nanenin de dahil olduğu “Labiatae” ailesindendir. Çam kokusuna benzer bir koku yayan bu bitki, mutfaklarda pek çok yemeğe lezzet vermek amacıyla baharat olarak tüketilmektedir. Akdeniz Bölgesi’nde yaygın olarak yetiştirilen biberiye, saksılarda süs bitkisi olarakta yetiştirilmektedir. Daha çok Ilıman iklimlerde, balçıklı ve kumlu toprakların bitkisidir. Akdeniz Bölgesi’nin yaygın bodur ağaç ve çalılardan oluşan bitki örtüsünün bulunduğu yerlerde ve kuru yamaçlarda yetiştiği görülen bitkinin boyu nadiren de olsa 2-3 metreyi bulmaktadır. İnce ve bodur gövdeli bitkinin alt kısımları, yaşlandıkça kahverengiye dönüşür ve kabuk bağlar. Parlak, yeşil yaprakları olan biberiyenin çiçekleri üst kısımlarda toplanır. Kozmetik sektöründe kaynatılarak esans ve kolonya yapımında da kullanılan biberiyenin yaprak ve çiçeğinden yağ da elde edilmektedir. Biberiye bitkisinin sağlık üzerinde de birçok olumlu etkisi olduğu bilinmektedir. Bu bitki en çok hazımsızlık ve kabızlık gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarında ve hafızayı güçlendirmek için tavsiye edilmektedir.
Biberiye çayı nasıl demlenir?
Çayı demlerken kuru biberiye tercih ediyorsanız 1 büyük incan çay için 2 çay kaşığı biberiye, taze biberiye tercih ediyorsanız 1 büyük incan çay için 1 çay kaşığı biberiye ölçüsü yeterli olacaktır. Miktarları azaltırsanız çay açık çoğaltırsanız daha yoğun olabilir. Su kaynama noktasına gelince biberiyeyi koyduğunuz bardağa boşaltın ve 10 dakika kadar demlenmesini bekleyin. Çayınıza 1-2 damla limon veya farklı bir tat için çok az tarçın ekleyebilirsiniz. Tavsiye edilen günlük biberiye çayı tüketimi yemeklerden sonra bir bardaktır.
Biberiye çayının faydaları
- Hazımsızlığı giderir.
- Hafızayı güçlendirir.
- Toksinlerin vücuttan atılmasını hızlandırır.
- Kan dolaşımını arttırır.
- Baş ağrısı ve migren ağrılarını hafifletir.
SARI KANTARON ÇAYI

Yıldız şeklinde sarı çiçekleri olan sarı kantaron bitkisi dünyanın pek çok bölgesinde yetiştirilmektedir. Uzun ömürlü bir bitki olan sarı kantaronun büyümesi için özel bir bakım gerekmez ve yabani ot gibi yol kenarlarında büyüyebilir. Ancak, bitki işleriyle uğraşan kişiler sarı kantaron bitkisi için çeşitli tarla ve bahçeler de yetiştiricilik yapmaktadır. Bitkinin en önemli faydası tam bir sakinleştirici olması ve içerisin de bulunan özel etkenler nedeniyle de anti-depresan özelliğini de barındırmaktadır.. Modern zamanlarda besin takviyesi olarak kullanılan bitki, bu özelliği ile Amerika’da en çok satılan bitkiler arasında yer almaktadır.
Sarı Kantaron çayı nasıl demlenir?
Sarı kantaron çayını bitkinin kabuğundan, tohumundan, taze veya kurutulmuş yapraklarından hazırlayabilirsiniz. Ülkemizde en çok tercih edilen demleme yöntemi kurutulmuş yapraklarıdır. Bir bardak kaynamış suya 2 çay kaşığı kurutulmuş sarı kantaron bitkisi ekleyin ve 10 dakika kadar demlenmesini bekleyin. Sarı kantaron çayını sıcak ya da soğuk olarak tüketebilirsiniz.
Sarı Kantaron çayının faydaları
- Orta ve hafif dereceli depresyon tedavisinde kullanılır.
- Stresi azaltır, sakinleştirir.
- Anemi tedavisinde yardımcı olarak kullanılır.
- Sarılık tedavisinde kullanılır.
- Göğüs ağrılarına iyi gelir.
- Uykusuzluk tedavisinde kullanılır.
TARÇIN ÇAYI

Tarçın ağacı, Jameika, Endonezya, Malezya ve Brezilya gibi tropik iklime sahip bölgelerde yetiştirilmektedir. Defnegiller ailesinden olan bu bitki çok hoş kokuya ve aromaya sahiptir. Soğuğa dayanıksız olması sebebiyle ülkemizde sadece botanik bahçelerinde yetiştirilebilmektedir. Bilimsel adı Cinnamonum verum olan tarçının yüzden fazla türü bulunmaktadır. Cinnamonum verum dışında en yaygın olarak kullanılanları Cinnamonum zeylanicum (Seylan tarçını) ve Cinnamomun aromaticum’dur (Çin tarçını). Tatları ve kokuları oldukça yakın olan bu türler arasında Seylan tarçını daha rainedir, daha pahalıdır ve daha zor bulunur. Serinletici bir tadı, etkili bir aroması olan tarçın çayının çay olarak kullanımı oldukça eski bir gelenektir. Tarçın ayrıca diğer bitki çaylarına katılabilir ve oldukça leziz ve farklı tatlar elde edilebilir.
Tarçın çayı nasıl demlenir?
Tarçın çayını tarçın kabuğu ya da toz haline getirilmiş tarçınla hazırlayabilirsiniz. Çayınızı hazırlarken tarçın kabuğu kullanacaksanız 1 adet çubuk tarçını birkaç parçaya bölerek yarım litre kaynamış suya atarak 10 dakika demlenmesini bekleyin. Çayınızı toz tarçından hazırlayacaksanız; çay bardağına 1 çay kaşığı toz tarçını ekleyin ve üzerine kaynamış su dökerek karıştırın. 5 dakika demlenmesini bekledikten sonra çayınız hazır hale gelecektir.
Tarçın çayının faydaları
- Anti bakteriyel özelliği ile enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.
- Mide rahatsızlıklarını hailetir.
- Kilo vermeye yardımcı olur.
- Kan şekerini düzenler.
- Ağız kokusunu azaltır.
- Soğuk eller ve ayaklar gibi dolaşım sorunlarına iyi gelir.
REZENE ÇAYI

Anavatanı Akdeniz ve Yakın Doğu olan rezene bitkisinin yaprakları saplı ve tüysüzdür. Bitkinin gövdeleri dik, içleri boş silindir şeklindedir. Çiçekleri uzun saplı ve bileşik şemsiye durumundadır. Rezene, Hindistan, Çin ve Orta Doğu’da çok eski tarihlerden itibaren bitkisel ilaç olarak kullanılmaktadır. Rezene çayının meyan köküne benzer bir tadı ve kokusu vardır. Aromatik ve lezzetli bir bitki olan rezenenin alternatif tıpta da önemli bir yeri vardır. Solunum yolu problemleri olan hastalar için bir nefes açıcı sprey görevi gören rezene, saçtan tırnağa kadar birçok organ için oldukça faydalıdır.
Rezene çayı nasıl demlenir?
Rezene çayı hazırlamak oldukça kolaydır. Bir bardak sıcak suya 1-2 çay kaşığı kadar rezene koyun ve 5-10 dakika kadar demlenmesini bekledikten sonra çayı süzün. Rezene çayının faydalarını görmeniz için tavsiye edilen miktar günde 2 bardaktır.
Rezene çayının faydaları
- Gaz ve şişkinlik ile kendini gösteren sindirim sistemi rahatsızlıklarını giderir.
- Kadınlardaki hafif ağrılı adet sancılarına iyi gelir.
- Bebeklerde gaz sancısına iyi gelir.
- Emziren annelerde süt arttırıcı olarak kullanılır.
- Üst solunum yolu rahatsızlıklarına iyi gelir.
Bebeklerde rezene çayı nasıl kullanılmalıdır?
Rezene hijyenik ortamlarda saklandığında, doğru oranda ve sağlıklı yöntemlerle hazırlandığında her yaştaki insana şifa vermektedir. Rezene çayının bebeklerde gaz sancısına iyi geldiği bilinmektedir. Gaz sancısı olan bebeğe doktor tavsiyesi ile rezene ile kaynatılmış ve süzülmüş çay verilebilir. Her seferinde taze hazırlanması gereken rezene çayı bebeğe en çok 3-4 çay kaşığı verilmelidir. Ancak bebeğe her gün rezene çayı verilmesi önerilmemektedir.
IHLAMUR ÇAYI

Latince adı ‘Tilia Cordata’ olan Ihlamur, ıhlamurgiller familyasındandır. Anavatanı Kuzey Yarımküre’dir. Ülkemizde hemen hemen her bölgede rahatlıkla yetişir. Haziran-Ağustos ayları arasında beyazımsı sarı renkli, hoş kokulu çiçekler açan, yüksek boylu bir ağaçtır. Ihlamur ağacı, genellikle ormanlarda doğal olarak bulunsada, süs ağacı olarak park ve bahçelerde de yetiştirilmektedir. Yaprakları saplı, ucu sivri, kenarları dişli, taban kısımları kalp biçiminde, üst yüzü yeşil, alt yüzü beyazımsı yeşil ve tüylüdür. Çiçekleri en az üçü bir arada olmak üzere sarkık yetişirler. Çiçek örtüsü kayık seklinde, sarımsı-yeşil renktedir. Meyveleri küre şekilli ve tek tohumludur. Ihlamur ağacı ilizden büyür. Yaklaşık 15-20’den fazla uzunluğa erişebilir. Kış aylarında bal ve limon ile karıştırılarak içilen ıhlamur çaylarının sağlık açısından çok faydalı olduğuna inanılmaktadır. Ihlamur çayı çok eski zamanlardan beri kullanılmaktadır. Öyle ki, Herodot bazı uygarlıkların ıhlamur ağacını dini törenlerde kullandıklarını yazmaktadır. Ayrıca, ıhlamur çiçekleri Orta Çağ’da yüksek ateşi düşürmek ve terlemeyi sağlamak için kullanılmıştır.
Ihlamur çayı nasıl demlenir?
Sıcak kaynamış suya ıhlamur çiçeklerini ve yapraklarını bir tutam atıp, 10 dakika kadar demlenmeye bırakın. Ihlamurun sarımsı rengi suya çıkacaktır. Bardağa boşaltırken bir süzgeç yardımıyla kullandığınız ıhlamur yapraklarını ayıklayabilirsiniz. Dilerseniz bal, zenceil ya da limon da ekleyebilirsiniz.
Ihlamur çayının faydaları
- Strese iyi gelir, sinirleri yatıştırıcı özelliği vardır.
- Uykusuzluğu giderir.
- Gribal enfeksiyonlara karşı faydalıdır.
- Öksürüğü keser, göğüs yumuşatıcı özelliğe sahiptir.
- İdrar söktürücü, terletici özelliği vardır.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
ANASON ÇAYI

Şifalı bitkiler içerisinde yer alan anason halk arasında genel olarak rakının hammaddesi olarak bilinmektedir. Maydanozgiller ailesinden olan anasonun anavatanı Asya’dır. Mısır, Girit, Yunanistan ve Asya’nın bazı bölgelerinde yetiştirilen anasonun işlenmesi ilk kez Mısırlılar tarafından yapılmıştır. Avrupa topraklarında ise Roma döneminde işlendiği bilinmektedir. Anasonun boyu ortalama 50 santimetredir. Çiçekleri beyaz renkli meyveleri ufaktır. Temmuz ve Ağustos aylarında toplanan bu bitkinin tadı ve kokusu yakıcı olmasına rağmen lezzetlidir. Orta Çağ’dan bu yana tıp alanında kullanılan anason bitkisi sağlık üzerinde birçok olumlu etkiye sahiptir. Bitki, gaz sancısına, hazımsızlığa ve uykusuzluk problemine iyi gelmektedir.
Anason çayı nasıl demlenir?
Anason çayını taze ve kurutulmuş yapraklarından ya da tohumlardan hazırlamanız mümkün. Bir kupa çay için yarım tatlı kaşığı kuru anason yaprağını kullanmanız yeterlidir. Kaynamış suyun içine anasonu ekleyerek 10 dakika kadar demlenmeye bırakın. Eğer çayı kuru tohumlardan yapacaksanız 1 çay kaşığı tohumu öncelikle havan içinde ezmelisiniz. Ardından suya atarak aynı şekilde demleyebilirsiniz.
Anason çayının faydaları
- Gaz söktürücü özelliği vardır.
- Öksürüğe iyi gelir.
- Yatıştırıcı ve sindirimi kolaylaştırıcı olarak kullanılır.
- Uykusuzluğa karşı denenebilir.
- Anne sütünü arttırır.
- İdrarı artırır.
KUŞBURNU ÇAYI

Gülgiller familyasından olan kuşburnu Avrupa, Kuzeybatı Afrika ve Batı Asya da yetişen çalı görünümlü bir bitkidir. Çok güzel kokulu beyaz çiçekler açar. Çiçeklerini açtıktan sonra yapraklarını döker ve meyveleri ortaya çıkar. Sonbahar aylarında olgunlaşır. Koyu kırmızı renkte olan meyveleri ovaldir. Etli bir kabuğu ve içinde tüylü sert sarımtırak beyaz tohumları bulunur. Kuşburnu bitkisinin boyu 3-4 metreye kadar uzayabilir. Eylül ve Ekim aylarında toplanan meyveleri, güneşli, kuru ve havadar yerlerde iyice yıkandıktan sonra kurutulur. Türkiye’nin Karadeniz, Marmara ve Doğu Anadolu bölgesinde daha çok, Ege ve İç Anadolu Bölgesi’nde ise seyrek olarak yetişir. Kuşburnu bitkisi C vitamini açısından dünyanın en zengin meyvesi olarak bilinir. İçeriğinde bulunan zengin C vitamini dışında, A, B1, B2, E ve K vitaminleri, demir, magnezyum, kalsiyum, mangan, sodyum, bakır ve çinko gibi değerli mineraller bulunur. Oldukça yararlı etkileri olan kuşburnu, yaban gülü, itburnu, gül elması gibi isimlerle de bilinir. Kuşburnu bitkisi birçok farklı şekilde kullanılabilir. Dalından toplanıp yıkanıp taze olarak yenileceği gibi, kurutularak da tüketilir. Bitki çayları ve reçelleri yapılır.
Kuşburnu çayı nasıl demlenir?
Kuşburnu çayını hazırlamak için sizlere gerekli olan sadece su ve 2 tatlı kaşığı kadar kurutulmuş kuşburnu meyvesidir. Aktardan aldığınız kurutulmuş kuşburnu bitkisini sıcak suda kaynatın ve yaklaşık 15 dakika kadar demlenmesini bekleyin. Hepsi bu kadar! Kuşburnu çayınız hazır.
Kuşburnu çayının faydaları
- Güçlü bir antioksidan kaynağıdır.
- Eklem ağrılarının dindirilmesinde etkilidir.
- Grip ve soğuk algınlığı konusunda bağışıklık sitemini destekleyici bir üründür.
- Vücutta meydana gelen kireçlenmelerde etkilidir.
- Önemli bir C vitamini kaynağıdır
Kuşburnu bitkisi nasıl kurutulur?
Kuşburnu çayınızı hazırlarken kendi kuruttuğunuz meyveleri kullanmak isteyebilirsiniz. Bunun için öncelikle meyvelerin çiçeklerini ve saplarını temizlemelisiniz. Ardından meyveleri 2-3 parçaya bölerek kurumaya bırakabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, meyveleri direkt güneş ışığına koymamak. Kuşburnu bitkisini gölgede kurutarak renklerini korumasını sağlayabilirsiniz.
SİNAMEKİ ÇAYI

İngilizcesi senna olarak bilinen sinameki, tropikal bölgelere has bir bitkidir. İçeriğinde pek çok etken madde olmasından dolayı, pek çok ilacın formülünde yer alan bir bitkidir. Orta Doğu, Hindistan,Mısır ve Sudan gibi bölgelerde doğal olarak yetişir. Baklagiller familyası ailesinden gelen ve 100 ile 150 cm arası uzayabilen bu bitki, ülkemizde ise Güney Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetişmektedir. Sinameki bitkisinin en önemli özelliği ise kabızlığa iyi gelmesidir. Genellikle en etkili bölgesi olan yaprakları toplanarak öğütüldükten sonra toz haline getirilir ve çayı yapılarak tüketilebilir. Bazı durumlarda toz haline getirilmeden yaprakları da kullanılmaktadır.
Sinameki çayı nasıl demlenir?
Müshil olarak da kullanılan sinameki bitkisi oldukça düşük oranlarda kullanılmalıdır. Yarım çay kaşığı sinameki, bir incan ya da bir çay bardağı kaynamış su içine atılır ve 10 dakika demlendikten sonra kullanıma hazır hale gelir.
Sinameki çayının faydaları
- Müshil etkisi olduğu için kabızlığı ortadan kaldırır. Bağırsakların yumuşamasını sağlar.
- Sinameki kullanılarak hazırlanan losyonlar, kremler hemoroid tedavisinde ve cilt hastalıklarından egzamanın tedavisinde kullanılmaktadır.
- İştahı kapatır, diyet yapanlara yardımcı olur.
Gayet açıklayıcı bilgiler için teşekkürler.
Aktarmış oldugunuz bilgilerden dolayı teşekkür ederim.
Faydalı bilgiler için teşekkürler.