Bir Şehrin Değişim Öyküsü: Paris

Günümüz dünyasında küresel etki alanı en geniş olan şehirlerden biri de Paris’tir. Yapılan araştırmalar, milattan önce 4000 ile 3800 yılları arasında Sen Nehri kıyısında yerleşik bir köyün izine rastlanıldığını göstermektedir. Bu köyün, Paris’in ilk çekirdeği olduğu varsayılır. Antik Çağ’da bu yerleşimin gelişimine dair çok fazla ize rastlanmamıştır. Ancak Sezar’ın birlikleri Kuzey Fransa’yı dolaşırken bölgenin hâkimi olarak “Parisiler”i göstermektedir. Birçok tarihçiye göre de Paris şehri, milattan önce 250-200 yıllarında bu topluluk tarafından kurulmuştur. Paris’in gelişimindeki ilk ve önemli aşama beşinci yüzyılda gerçekleşmiştir. Romalılara karşı elde edilen zafer sonrasında Frank Kralı I.Clovis, 508 yılında buraya yerleşerek Paris’i başkent yapar. Bu tarihten itibaren de Paris şehri büyüyüp gelişmeye başlar.

12. yüzyılda inşa edilen ünlü Notre Dame Katedrali çevresinde gelişen kentin çevresi Orta Çağ’da surlarla çevrildi. 1257 yılında kurulan Sorbonne (Sorbon) Üniversitesi ile bir bilim merkezi hâline de gelen Paris şehri, krallıktaki önemini ve etkisini daha da artırdı. 1661 yılında yapımına başlanan Versay Sarayı, Paris şehrinin gelişimini etkiledi. Bu dönemde şehrin önemli merkezleri saray etrafına toplanmıştı (Resim 2.1). Paris’in etki alanı genişledikçe nüfusu da artmaya başladı. 1800’lü yılların başınca 700 bin civarında olan şehir nüfusu, 1850 yılında 1,5 milyona yaklaştı. Tüm diğer Avrupa şehirleri gibi Paris’te de asıl fonksiyonel ve demografik gelişim Sanayi Devrimi sonrasında gerçekleşti. Kurulan büyük fabrikalar ve artan iş olanakları sayesinde sürekli göç alan Paris’in nüfusu 1870’te 2,5 milyonu, 1890’da 3,2 milyonu buldu.

Paris büyüyüp geliştikçe önceleri bölgesel ve kıtasal olan etkisi, tüm dünyaya yayıldı. Sen Nehri’nin iki yakası boyunca yayılan kentin nüfusu, 2. Dünya Savaşı dönemini bir tarafa koyacak olursak sürekli arttı. 2015 yılında nüfusu 12,4 milyona ulaşan Paris, aynı zamanda dünyanın da en büyük şehirleri arasında bulunmaktadır. 1887-1889 yılları arasında inşa edilen ve yalnızca Paris’in değil, Fransa’nın da simgesi hâline gelen Eyfel Kulesi’nin yılda 6 milyon turisti ağırlaması Paris’in küresel etkisine bir örnek olarak gösterilebilir.

Günümüzde Paris tarihî eserleri, sanatsal ve kültürel yaşamı, ekonomik ve politik etkisi, dünya çapında etkili finans merkezleri ve tüm dünyayı birbirine bağlayan büyük hava alanları sayesinde küresel bir cazibe merkezidir. Modanın da başkenti olarak anılan Paris, her yıl yapılan fuarlar, defileler ve etkinliklerle adını tüm dünyaya duyurmaktadır. Tarihî eserlerin geceleri özel ışıklandırılması sayesinde adeta bir masal şehrine dönüşen Paris’e “Ville Lumiere” yani ışık şehri denilmesi hiç de şaşırtıcı değildir.