Günlük hayatımızda maddenin üç hâliyle daha çok karşılaşırız. Hepimizin bildiği bu hâller; katı, sıvı ve gazdır. Ancak dördüncü bir hâlinin de var olduğu 1879’da bilim insanı William Crookes (Vilyım Kuroks, 1832-1919) tarafından ortaya atılmış ve 1929 yılında bilim insanı Dr. Irwing Langmuir (1881-1957) tarafından bu hâl, “plazma” olarak adlandırılmıştır. “Plazma” terimi, iyonlaşmış gaz hâlini ifade eder. Basitçe, saf veya dumansız ateş olarak da niteleyebiliriz. İyonlaşmış böyle bir gaz, pozitif molekül veya atomlar (iyonlar) ve negatif yüklü elektronları içermektedir. Güneş ve yıldızların yapısı, çok yüksek sıcaklıklarda plazma ortamı içerir. Ancak laboratuvar koşullarında elektriksel boşalım veya ışık kaynaklarıyla soğuk plazma (düşük sıcaklık plazması) elde edebiliyoruz.
Plazma monitörler ise görüntüyü oluşturma mantığı olarak büyük oranda LCD monitörlere benzemektedir. Plazma monitörler LCD’lerde olduğu gibi görüntü elde edilen bütün pikselleri, kırmızı, yeşil ve mavi olmak üzere üç alt piksele ayırır.
Alt piksellerle yapılan farklı varyasyonlar ile ara renkler de oluşturulur. 10. sınıf fizik dersinin “Optik” ünitesinde öğrendiğimiz gibi, üç rengin tam birleşimi beyaz, pikselin ışığı soğurup yansıtmaması ise siyah bölgeleri oluşturur. Plazma monitörlerde bulunan fosfor kaplı yüzey sayesinde, oluşturulan her alt piksel (kırmızı, yeşil, mavi) değişik oranlarda aydınlatılarak neredeyse tüm ara renkler, gerçeğe yakın tonlarda elde edilir.
Plazma monitörde, iki elektrot arasında yer alan (sarı renkli) ksenon ve neon gazları uygulanan gerilimle iyonlaştırılır. Bu esnada oluşan morötesi ışımanın fotonları, monitö- rün yüzeyine çarpıp yansıyarak aydınlatmayı gerçekleştirir. Her piksel ayrı ayrı aydınlatıldığından renk doygunluğu ve renklerdeki gerçeklik, olabilecek en iyi seviyeye ulaşmış olur. Bu yönüyle plazma monitörlerdeki renkler, LCD monitörlere göre daha kaliteli görüntü sunar. Bu bakımdan daha büyük boyutta da üretilebilirler. Görüş açısına göre LCD’lerden daha avantajlıdırlar. Ancak bunların da düşük kontrast ve yüksek güç harcamaları gibi dezavantajları vardır.
