Ham Petrolün Oluşum Süreci Nasıldır?

Petrol, pek çok hidrokarbondan oluşan, kendine özgü kokusu olan, yağımsı akışkan bir sıvıdır. Peki, içerdiği hidrokarbonların kaynağı nedir? Petrol nasıl bir sürecin sonunda oluşmuştur?

Günümüzde kabul edilen görüşe göre petrolün oluşum süreci canlı organizmaların ölüp toprağa karışmasıyla başlar. Bu ölmüş hayvan ve bitki artıklarının üzeri rüzgâr, sel, toprak kayması ve deprem gibi doğa olayları sonucu zaman içinde toprakla kaplanır. Zaman geçtikçe kaplanan toprak tabakası kalınlaşır ve organik kalıntıların üzerindeki basınç ve sıcaklık artar.

Oluşan basınç ve sıcaklığın etkisiyle, organik kalıntılarda fiziksel, kimyasal ve biyokimyasal değişimler oluşmaya başlar. Bakteriler yardımıyla organik maddelerde bozunma meydana gelir ve oluşan maddeler, ortamlarında bulunan su ile karışır. Daha sonra basıncın etkisiyle bu karışımın içindeki metan, karbon dioksit ve su çıkarak geriye kerojen denilen madde kalır. Kerojen, büyük moleküllerden oluşan ve farklı türleri bulunan karmaşık organik bileşiklerdir.

Zaman geçtikçe ve kerojenin bulunduğu derinlik arttıkça sıcaklık da artar. Artan sıcaklığın etkisiyle kerojen parçalanmaya başlar ve hidrokarbonlar oluşur. İlk olarak 15 ile 30 arasında karbona sahip moleküller oluşur. Sıcaklık ve basıncın zamanla artması sonucu hidrokarbonlardaki karbonlar arasında bulunan bağlar kırılmaya başlar. Bunun sonucunda daha küçük hidrokarbon molekülleri meydana gelir.

Oluşan hidrokarbonlar, üzerlerindeki basıncın etkisiyle yer altında hareket eder. Buna göç adı verilir. Hidrokarbonların göç etmesinde yoğunlukların ve üzerlerindeki basıncın etkisi vardır.

Hidrokarbonlar, yer altında kendilerine yol bulduğu sürece göçeder. Artık göç edemeyecekleri bir tabakaya ulaşan hidrokarbonlar, burada birikerek ilk petrol havuzunun meydana gelmesine neden olan karışımı oluşturur. Oluşan petrolün bileşimi ve kalitesi, oluştuğu bölgeye göre küçük farklılıklar gösterir. Fakat temel bileşenleri aynıdır. Bu maddeler petrolün arıtılması sonucunda elde edilir.